Johannes Le Francq van Berkhey

Johannes Le Francq van Berkhey
Información personal
Nacimiento	23 de enero de 1729 ; Leiden (Provincias Unidas de los Países Bajos)
Fallecimiento	13 de marzo de 1812 ; Leiden (Países Bajos) o La Haya (Primer Imperio francés)
Lengua materna	Neerlandés
Información profesional
Ocupación	Poeta, botánico, médico, escritor, pintor, profesor universitario, grabador en cobre, aguafuertista y dibujante
Años activo	1744-1812
Empleador	Universidad de Leiden (1773-1795)
Abreviatura en botánica	Franc
Miembro de	Academia Alemana de las Ciencias Naturales Leopoldina
	[editar datos en Wikidata]

Johannes le Francq van Berkhey o Berckheij (Leiden, 1729 - íd., 1812) fue un pintor, científico, médico, ilustrador, naturalista y poeta de los Países Bajos.

Vida

Nacido en Leiden, según el Geschiedenis der vaderlandsche schilderkunst ("Diccionario de artistas") de Roeland van Eynden y Adriaan van der Willigen, fue alumno junto con Petrus Camper del pintor de género Louis de Moni y destacó como hábil ilustrador, siendo alumno, junto con Petrus Camper, del pintor Carel Isaak de Moor. Su abuelo era un comerciante de arte en Leiden y lo adoptó después de que quedara huérfano de padre. En 1747 se matriculó en la Universidad de Leiden con la intención de estudiar lenguas clásicas, pero decantó su interés por la medicina y en 1761 fue nombrado médico con la tesis Expositio structura florum qui dicuntur compositi en la que ya mostraba su amor por la botánica y la naturaleza en general.

Se estableció como médico en Ámsterdam y tres años más tarde, en 1764, en Warmond. Allí comenzó su obra principal, la Historia natural de los Países Bajos, de la que publicó una primera parte en 1769 de un total de seis volúmenes hasta 1776. Alcanzó un éxito notable, de manera que fue traducida al alemán y al francés. En 1773 fue nombrado Profesor de historia natural en la Universidad de Leiden.

Van Berkhey realizó miles de dibujos y bocetos de plantas, animales y entornos y publicó numerosas obras científicas. También fue muy activo como poeta, y reflejó con tal vehemencia su opiniones orangistas en controversias políticas que se vio obligado a vender su colección de historia natural y fue despedido en 1795 de la Universidad de Leiden. El Real Gabinete de Historia Natural de Madrid aprovechó para hacerse con las planchas calcográficas de sus grabados en 1785, que aún se conservan y han sido expuestas en Holanda. Para colmo, perdió en un incendio su casa y quedó en la indigencia; murió albergado en casa de su hija, en Leiden.

La familia de plantas Berkheya (del género Asterales) fue bautizada con su nombre en homenaje a su labor, así como, desde 2010, el asteroide 27567, conocido como Le Francq van Berkhey.

Obras

't Bataafsche Athene in drie herderskouten. Leiden, 1760
Verhandeling over de beste middelen om onze landen, zoo hooge als lage, elk naar zijn aard, ten meeste voordeele aan te leggen. 1763
Claudius Civilis, trsp. Amsterdam 1764
Het Rijnlandsche wedspel. Leiden 1766
De Amsterdamsche schouwburg verheerlijkt door het treurspel Leo de Groote, opgesteld door Mej. de Lannoy. 1767
Het huwelijk van Telemachus en Antiope in Ithaka. Amsterdam 1768
Hekeldicht aan den Heere J. Nomsz. 1769
Het orakel in den tempel der Nederduitsche dichteren. Leiden 1769
Zotklap voor de naamlooze cabale van lasteraars van J. le Fr. v.B. of de zoogenaamde Verdedigers des Heeren Nomsz, wegens Zoroaster en tegen het hekeldicht van Alcibiades. 1769
Natuurlyke Historie van Holland. 1769-1778 (4 delen). Franse vertaling: Histoire géographique, physique, naturelle et civile de la Holland, Bouillon, 1781 , Duitse vertaling: Naturgeschichte von Holland, Leipzig, 1779-1782
Leidens burgertranen op de grafzerken der Edele Groot Achtbare Heeren Mr. Johan v.d. Mark, enz. Leiden 1771
Het verheerlijkt Leiden bij het tweede eeuwgetijde van deszelfs heuglijk ontzet. Leiden 1774
Dankbetuiging aan den dichter J. de Kruiff voor zijn beschouwingen en verbeteringen in het Verheerlijkt Leiden. Leiden 1775
Verzen en gedichten voor het Gen.: ‘Veniam pro Laude’; Leiden verrukt op het tweede eeuwgetijde der Hoogeschool, zinnespel. Leiden 1775
Ernstige berisping en aanmerkingen op de Berigten en Prijsvragen over het storten van olie, traan en teer, voorgesteld door F.v. Lelyveld. Amsterdam 1775
Gedichten. Amsterdam 1776-79, 2. Bde.
Vriendentranen bij het sterfbedde van J.C. Schütz. Leiden 1778
Beschrijving van een aanmerkelijke snaphaan, met het wapen en de spreuk des Heeren van der Does Noortwyk, 1573, enz. benevens twee stukken geschut gevonden in de verlatene legerschanzen der Spanjaarden. Leiden 1778
Nieuwe uitgave der kaart van Joost Jansz. 1778. Amsterdam 1778
De Poëtische snapper. 1778
Verhandeling over het Nationale turfgebruik in Holland of onderzoek in hoeverre het nuttig is. Amsterdam 1779
Zinspelende gedichtjes op de geestige prentjes, geëtst door P. de Mare. Leiden 1779, Amsterdam 1806
Gouden Jvbelzang. Leiden 1779
Natuurlyke historie voor kinderen ingericht naar de uitgave van G.C. Raaff, verb. en verm. en in samenspraken overgebracht. Leiden 1780,
Procve eener aanleiding tot de Nederduitsche taalkunde door J.C. Schütz uit deszelfs handschrift medegedeeld door J. le Fr. v.B. overgedr. uit: Brender à Brandis': Taal, Dicht- en Letterkundig kabinet. Amsterdam 1781
Vaderlijk afscheid aan zijn zoon, gereed op 's lands vloot te dienen. Amsterdam 1781
De Oranje boomen door Vrank en Vry, met vervolgen. 1782
Eerbare proefkusjes van Vaderlandsche Naif en de Arkadische vrijery van Dichtlief en Gloorroos. Amsterdam 1782
De Zeetriumph der Bataafsche vrijheid op de Doggersbank. Amsterdam 1782, 2 Bde.
Vaderlandsche bijzonderheden. Amsterdam 1785-87, 3. Bde.
Cronyk der stad Leiden. 1783
Aan mijne medeburgeren. Leiden 1783
Beredeneerde aanmerking over den tegenwoordigen toestand van land en lugtgesteldheid in zijn vaderland. Leiden 1783
De Leidsche Stedemaagd en haren getrouwen burger. Leiden 1786
De toren van de Leidsche Saai- of Festijn halle andermaal sprekende ingevoerd. Leiden 1807
De politieke koemarkt. Leiden 1807
Verzameling der Leidsche Keuren Hekeldichten van een echten vrank en vryen ouwerwetschen Patriot, met een beknopte sleutel, van 1783 tot 1788. Leiden 1789
Dichtmatige redevoering over de plichten der Weezen, met geschiedkundige aanmerkingen. Leiden 1789
De koopzaal van het Oude-Zijds heeren Logement te Amsterdam in dichtmaat (A'dam 1890); Het feestvierend Leiden. Leiden 1793
Vergelijkende aanmerkingen der waarnemingen door kundige onderzoeklievende mannen in de voorige veesterften geboekstaafd, tegen die welke in het Rapport wegens den staat der veeziekten zijn waargenomen in Dec. 1796 door S.J. Brugmans, beoordeeld. 1797
Jock en ernstige akademische vertellingen mijner jeugd. Leiden 1798
De Bataafsche menschelijkheid of de gevolgen der Tweedracht, betoogd uit de rampen v.h. vaderland. Leiden 1801
Natuurkundige vergelijkingen ter betooge over de koepokken. Leiden 1801
De menschelijkheid van den Leidschen kuiper. Leiden 1803
De Haagsche Parade of de promotie door politiek vaderl. Vernuft. Leiden 1803
Vrijmoedige en welmeenende voorstellingen om te kunnen dienen ter overweging van een ontwerp ter stichting van eene veeartsenijkundige school in ons gemeene best. Haarlem 1804
Ernstige en boertige vertellingen mijner jeugd. Leiden 1804
De Leidsche spinster. Leiden 1804
Bloemhert, hofzang voor de vaderl. Flora. Haarlem, 1804
Natuurkundige historie van het rundvee in Holland. Leiden 1805-1811, 6. Bde.
Lijkgedachtenis van zijne doorluchtige Hoogheid Prins Willem V. Amsterdam 1806
Oud-Hollandsche Vriendschap gevolgd van Utrechts Eeuwschets. Leiden 1807
Gedenksteen der dankbaarheid voor het herbouwd huis, naast de verwoeste puin van Leiden op de Koepoortsgracht. Den Haag 1808
Nagelaten gedichten. Haarlem 1813
Op de roekelooze proefnemingen met de lugtbollen 1783
Leydsch Oranje burgers tafellied 1787
Het rampspoedig nootlot, van den ontijdig gebleven... 1782
Aan den weled. achtbaaren heere Barthoud Adriaan van Assendelft... 1781

Referencias

Pasión por las flores. Dibujos de la colección Van Berkhey / Passie voor bloemen. Tekeningen uit de Van Berkhey collectie / Passion for flowers/ Drawings from the Van Berkhey collection. NCB Naturalis, Leiden 2012, ISBN 978-84-15272-28-1.
La colección van Berkhey del Real Jardín Botánico. Un Atlas del reino vegetal en el siglo XVIII. Edición científica, María Pilar de San Pío Aladrén. Lunwerg, Barcelona 2007, ISBN 978-84-9785-432-0.