Ir al contenido

Usuario:Zumalakarregi88/Taller

De Wikipedia, la enciclopedia libre
Este es el taller de Zumalakarregi88. Un taller de usuario es una subpágina de usuario que sirve para iniciar el desarrollo de artículos o realizar pruebas. Esto no es un artículo de la enciclopedia.
También puedes realizar pruebas de edición desechables en la zona de pruebas común, o crear otros talleres o subpáginas.

Guggenheim Urdaibai

[editar]
Urdaibai, Bizkaia, Euskal Herria

Urdaibaiko estuarioa Oka ibaiaren bokalean sortutako eremu naturala da, Busturialdea eskualdean, Euskadin, Espainian. Urdaibaiko Biosfera Erreserbak 22.000 hektarea biltzen ditu, eta 1984an UNESCOk MaB programan sartu zuen, Biosferaren Erreserba izendatuta, alde batetik, dibertsitate biologikoaren kontserbazioa, ondarea eta kultura-adierazpenak bateratzeko, eta, bestetik, garapen ekonomikoa bateratzeko (Urdaibai biosfera, 2024). Baina eskualde-garapeneko plan eta proposamenek horiek ez zituzten bertako biztanleentzako aurreikuspenak bete. Aitzitik, ingurumenaren babesa garapen ekonomikorako oztopotzat hartu da gehienbat, eta eskualdea baliabide ekonomikoak dituzten kanpotarrentzako bizitegi-erakargarri bihurtu da, baita Bilboko aldiri moduko bat ere, non biztanle askok egunero lanera joan behar duten. Errealitate horren aurrean, eta administrazioek beste gizarte- eta ingurumen-gatazka batzuei behar beste erantzun eman ez dietenez, Urdaibain ezagutu egin dira erresistentziak eta alternatibak planteatu dituzten gizarte-kolektiboen inpaktuak, kontzientzia kritikoa eta ekintza eta eragina [1]​

Egunean mahai gainean dagoen proiektua aurkeztu baino lehen, 2008an, Busturian egoitza zeukan satelite proiektua aurkeztu zen. Proiektua lehen aldiz mahaira ekarri zenean José Luis Ibarretxe (EAJkoa) zen lehendakaria eta Bizkaiko Foru Aldundiko diputatu nagusia José Luis Bilbao zen, EAJren aldetik. Orduan, Jose Luis Bilbaok iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 100 milioi gorde zituela Urdaibain museo berri bat sortzeko. Bigarren Guggenheim dezelerazio ekonomikoari aurre egiteko neurrien plan baten barruan zegoen (El correo, 2023). Azkenean, krisiaren etorrerak lehentasuna eman zion gobernuaren beste gastu batzuei. Momentu hartan (2008an) proiektu bakar gisa erakutsi zen, baina Bizkaiko Foru Aldundiak zatika aurkeztu du 2020an berreskuratutako proiektua; izan ere, proeiktu hau Gernika eta Murueta kokalekuetan eraiki nahi dute. Handik aurrera hiru urtez geldirik egon zen, baina 2023an erreaktibatu zuten. Horretarako, 2022ko uztailean, Foru Gobernuak eta Guggenheim Fundazioak Manhattango Cooper Robertson arkitektura-estudio bati eskatu zioten Sukarrietarako egindako aurreikuspenak eguneratzeko eta egoitza berriek nolakoak izan behar zuten zehazteko, baina orduan berriz ere gelditu zuten, eta bi urteko tartea utzi ziten proiektu hori bideragarria den ikusteko. [2]​

Kokapen aldeketa hau biosferaren eremuen barruan sartzen da; izan ere, gaur egun, Urdaibai Biosfera Erreserbak 22.000 hektarea hartzen ditu, labar, mendi, hondartza, ibai eta lurpeko urez osotutako puzlea osatuz. Biosfera Erreserbaren lurraldean 22 udalerri daude, eta horietatik 19 Busturialdekoak dira: Ajangiz, Arratzua, Gautegiz Arteaga, Bermeo, Busturia, Elantxobe, Errigoiti, Ereño, Forua, Gernika-Lumo, Ibarrangelu, Kortezubi, Mendata, Morga, Mundaka, Murueta, Muxika, Nabarniz eta Sukarrieta. Ea da Biosfera Erreserbatik kanpo geratzen den eskualdeko udalerri bakarra. Gainerako hiruretatik, Amorebieta-Etxano Durangaldekoa da, Arrieta Uribe eskualdekoa, eta Munitibar Lea-Artibai eskualdekoa [3]​.

Proiektu berri honek polemika handia sortu zuen. Diputatu orokorrak adierazi zuen Biosferaren Erreserbaren kontserbazioak museo berria tokiko ingurunearen eraldaketaren sinbolo orokor bihurtu behar duela, eta, horrela, jarduera kulturala, jarduera ekonomikoa, hirigintza, mugikortasuna eta bizi-kalitatea hobetuko direla, Busturialdean bizitzeko aukera gehiago emanez, baina elkarte ekologistek adierazi dute planak ez duela indarreko araudia betetzen eta proiektua herritarrei bizkarra emanda egin dela, ez ekosistema ez inguruko biztanleak kontuan hartu gabe. Honen aurka hainbat manifestaldi, kazerolada eta proiektuaren kontrako sinadura-bilketak aurrera eraman dira auzitegietaraeraman arte. Horren aurrean, Bizkaiko Foru Aldundia tinko eutsi dio proiektuari buruzko ideiari, eta 2023an Europako berreskurapen-funtsekin finantzatzea ere pentsatu zuen.

Gatazka

[editar]

Tokiko eskala: Urdaibai eta zonaldeko herriak

[editar]

Urdaibaiko Guggenheimen proposamenak eztabaida polarizatua sortu du egoiliarren artean. Gatazka horrek landa-eremuetako garapen ekonomikoaren eta ingurumen-babesaren arteko tentsioak islatzen ditu.

Proiektuari laguntzea:

[editar]

Proiektua babesten dutenek balizko onura ekonomikoak eta lanekoak nabarmentzen dituzte. Ikuspegi horren arabera, nazioarteko izen handiko museo bat eraikitzeak indarberritu egin lezake gazteen langabezia, emigrazioa eta Bilboko metropoli-eremuaren mendekotasun ekonomikoa bezalako erronkei aurre egiten dien eskualdea. Bilboko museoak 90eko hamarkadan turismoa dinamizatu eta Bizkaian inbertsio ekonomikoa sustatu zuen, eta eragin eraldatzailea aipatzen du termino horrek . Urdaibairi balioa handitzeko eta turismo- eta kultura-sare globalekin lotzeko aukera gisa ikusten dute museoa.

Proiektuaren aurka egotea:

[editar]

Bestalde, kontrakoek uste dute Guggenheimek inguruko iraunkortasun sozial eta ekologikoa mehatxatzen duela. Argudiatzen dutenez, sortutako enpleguak aldi baterakoak eta kualifikazio txikikoak izan litezke, eta horrek tokiko biztanlerian duten eragin positiboa mugatuko luke. Era berean, salatu dute biztanle dirudun berrien etorrerak eta turista gehiago etortzeak bizi-kostua handituko luketela, gentrifikazioa areagotuz. Eraldaketa horrek biztanle tradizionalak lekuz alda ditzake, komunitatearen dinamika sozialak aldatuz.

Ikuspegi teorikotik, puntu honek Dianik eta Della Portak (2011) ekintza kolektiboko gatazketan helburu ekonomikoen eta tokiko gizarte-egituren artean deskribatzen dituzten tentsioak islatzen ditu.

Proiektuaren aurkako argudio nagusiak hiru gai nagusitan oinarritzen dira:

1. Paisaia suntsitzea: Biosferaren Erreserba babestutako gune izanik, museoaren eraikuntzak ingurune naturalaren oreka ekologikoa hautsi dezakeela salatu dute talde ekologistak. Ingurumen-eragin horrek, Galtungen (1990) egiturazko biolentziaren kontzeptuaren arabera, gizartearen behar kolektiboen aurkako indarkeria adierazten du.

2. Gentrifikazioa: inbertsio kultural eta turistikoak eskualdearen izaera tradizionala eraldatuko luke. Horrek, bertako bizilagunen lekualdatzea eragiteaz gain, Urdaibai bisitari eta inbertitzaileentzako erakargarri bilakatuko luke, bertako ekonomia eta gizartearen ezaugarri propioen kaltetan.

3. Tokiko nortasuna galtzea: Guggenheim museoa globalizazio kulturalaren sinbolotzat jotzen da. Honen aurrean, hainbat bizilagun eta eragilek diote tokiko kultura-ondarea bigarren mailan geratuko litzatekeela eta bertako identitateak galera nabarmena jasango lukeela (Snow & Benford, 1992).

Eskualde-eskala: Bizkaia eta Euskadi

[editar]

Bizkaiko Foru Aldundia proiektuaren bultzatzaile nagusietako bat izan da, eta eskualdeko garapen ekonomiko eta kulturalarekin lotzen duen narratiba sustatu du. Hala ere, ikuspegi horrek kritikak eragin ditu Euskadiko beste puntu batzuetatik.

Egiturari dagokionez, Bilbo eta inguruak Euskadiko epizentro ekonomiko eta kultural gisa finkatu dira, eta landa-eremuak posizio periferikoetan utzi dituzte. Guggenheimeko oposiziogileek argudiatzen dute dinamika horrek zentralizazio eredu bat erreproduzitzen duela, Bizkaiko hiriburuaren interesak landa-eremuen beharren gainetik lehenesten dituena. Fenomeno horrek Dianik (1994) "gizarteratze selektiboko esparru" gisa definitzen duena islatzen du; esparru horietan, baliabideak eta onurak botere-guneetan kontzentratzen dira.

Batasunaren ikuspegitik, Urdaibai guztion ondasuntzat hartzen da, eta egungo eta etorkizuneko belaunaldientzat gorde behar da. Gizarte mugimenduek museoa bertako biztanleekin zerikusirik ez duten interes ekonomikoekin lotzen duten diskurtsoak planteatu dituzte. Narratiba horien helburua "interpretazio-esparru diagnostiko" bat sortzea da (Snow & Benford, 1992), proiektuari lotutako ingurumen- eta gizarte-arriskuak nabarmenduz eta alternatiba iraunkor eta parte-hartzaileak sustatuz.

Ingurumen- eta gizarte- eta kultura-eskala

[editar]

Elkarte ekologistak Guggenheimen aurkako oposizioaren buru izan dira, argudiatuz Urdaibai bezalako espazio babestu batean museo bat eraikitzeak ingurumen-legeria eta kontserbazioaren printzipio etikoak urratzen dituela. Kritika horiek biodibertsitatearen gaineko inpaktu negatiboan oinarritzen dira, hala nola hezeguneen alterazioan eta ur-baliabideen kutsaduran.

Ikuspegi teorikotik, Galtungek (1990) dinamika horiek indarkeria kultural gisa sailkatzen ditu, modernizazioaren balio globalak tokiko lehentasunei gailentzen baitzaizkie. Gainera, tentsio horiek Dianik (1994) deskribatutako "gatazka-esparruak" islatzen dituzte, non interes ekonomikoek ingurumen- eta komunitate-etikarekin talka egiten duten.

Guggenheimek modernizazioa eta globalizazio kulturala sinbolizatzen ditu, eta horrek eztabaida bizia sortu du tokiko ondarean duen eraginari buruz. Alde batetik, haren defendatzaileek berrikuntzarako eta aurrerapenerako motor gisa aurkezten dute, Urdaibai kultur agertoki globalean proiektatzeko gai dena. Bestalde, aurkakoak beldur dira prozesu horrek ez ote dituen tokiko kultura-adierazpenak baztertuko, talde-identitateak ahulduz.

Dianik eta Della Portak (2011) diote globalizazio-testuinguruetako kultura-gatazkek polarizazio-dinamikak eragiten dituztela maiz. Kasu honetan, tokiko komunitateek kultura globala, Guggenheimek ordezkatua, tokiko ondarearekin alderatzen duten narratibak artikulatu dituzte, praktika tradizionalen zaintzari lehentasuna emanez.

Aktoreak eta diskurtsoen gatazkak

[editar]

Alderdi politikoak

[editar]

Guggenheim Urdaibai proiektuak eztabaida bizia eta polarizatua eragin du Euskal Herrian, eta alderdi politiko nagusien jarrerek ikuspegi oso dibergenteak islatzen dituzte ekonomiaren, kulturaren eta ingurumenaren garapen ereduari buruz. Sortu zenetik, proposamen hori garapen-motor gisa defendatu dute batzuek; beste batzuek, berriz, inposizioaren eta ingurumen-hondamenaren sinbolo gisa kritikatzen dute.

EAJ/PNV

[editar]

EAJk hartu du lidergoa Guggenheim Urdaibai proiektuaren defentsan, eta Busturialdeko ekonomia suspertzeko aukera paregabe gisa nabarmendu du, ekonomiaren geldialdiak eta despopulazioak kaltetutako eskualdea baita. Era berean, alde kulturalaren gorakada gisa ere ikusten dute. [4]​

Imanol Pradales lehendakariak Guggenheim Urdaibai proiektua gauzatzearen aldeko jarrera irmoa hartu du, eta Busturialdea biziberritzeko duen garrantzi estrategikoa azpimarratu du.[5]​ Pradalesek oraintsu egindako hainbat adierazpenetan azpimarratu duenez, proiektuak bi urteko luzamendua aurreikusten badu ere, museoaren patronatuak bideragarritasun ekonomikoa eta ingurumenekoa ebaluatzeko ezarritako luzamendua, bere administrazioak lehentasunezkotzat jotzen du legegintzaldi honetarako.[6]​ Gainera, proiektua EAJren eta PSE-EEren arteko koalizio programaren parte da. [7]​Era berean, Guggenheim Urdaibai biosferaren erreserbako ingurumen-arazo historikoei aurre egiteko tresna izan daiteke, eskualdeko garapen sozioekonomiko eta turistiko jasangarrirako motor gisa proposatuz. Proiektua “arreta, lasaitasun, zuhurtzia eta bermeekin” egin behar dela defendatu du, ingurumen-araudiak errespetatuz eta herritarren parte-hartzea sustatuz, hobekuntzak integratzeko eta oposizioko sektoreen kritikei erantzuteko.[8]​

Elixabete Etxanobek bere aldetik, proiektu horrek eremu degradatuak eraldatu nahi dituela adieraz du, besteak beste,  Dalia fabrika zaharraren lur kutsatuak, esaterako, ingurumena lehengoratzeko jardueren bidez. Gainera, azpimarratu du esku-hartzeak irizpide iraunkorren arabera egingo direla, Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren sentsibilitate ekologikoa errespetatuz. [9]​

EH Bildu

[editar]

EH Bilduk proiektuarekiko kritika zorrotza egin du, hauek  izan dira Guggenheim Urdaibai proiektuaren aurkari nagusietako bat. EH Bilduren diskurtsoa  bi ardatz nagusitan bereizten da, alde batetik,  ingurumenaren defentsa eta prozesu benetan parte hartzaile baten exijentzia.[10]​ Ikuspegi horretatik, proiektuak "inposatutako" garapen eredu bat irudikatzen duelako, Busturialdearen benetako beharrak ezagutzen ez dituena eta UNESCOk babestutako Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren iraunkortasuna mehatxatzen duena.[11]​ Eusko Legebiltzarrean, Oihana Etxebarrietak gidatu ditu EH Bilduk egitasmoari egindako kritikak, eta zalantzan jarri ditu haren bideragarritasun ekonomikoa eta eragin ekologikoa. 2024ko urrian, EHBilduk mozio bat aurkeztu zuen Eusko Jaurlaritzari proiektuaren egoerari eta izan zitzakeen eraginei buruzko txosten zehatz bat argitara zezala eskatzeko. Etxebarrietaren arabera, "erakundeek kontuak eman behar dituzte, eta tokiko komunitateek benetako erabakitzeko boterea dutela bermatu behar dute". [12]​

Pello Otxandiano EH Bilduren lehendakarigaia kritiko azaldu da Urdaibaiko Guggenheimaren proiektuarekin, batez ere ingurumenean duen eraginagatik eta gizartean adostasun faltagatik. Duela gutxi egindako elkarrizketa batean adierazi zuenez, "harrituta" dago proiektuaren garapenarekin, proiektuaren argitasuna zalantzan jartzen du eta Urkullu lehendakariaren antzeko jarrera partekatzen du: "Ez dakigu ondo zein den proiektua", zehazki. Horrek erakusten du eszeptizismoa dagoela, ez bakarrik planifikazioari buruz, baita proposamenean parte hartzen duten erakundeen gardentasunari buruz ere[13]​.

Horrez gain, Urdaibai bezalako gune babestu bat finantzatzeko opakutasuna eta desnaturalizatzeko aukera kritikatu dute. EHBilduren ustez, horrelako proiektuek "interes pribatuak bultzatzen dituzte publikoen gainetik", eta garapen iraunkorrean eta herritarren parte-hartzean oinarritutako alternatibak planteatzen dituzte. Urdaibaiko Guggenheimen aurkako jarrera berretsi du, museoak turismo masiboan eta kultura elitistan oinarritutako eredu ekonomikoa sinbolizatzen duela argudiatuta, bere alderdiak sustatutako iraunkortasun eta justizia sozialaren printzipioen aurka doana. [14]​ Hainbat adierazpen publikotan, EHBilduko kideek aipatu dute Urdaibai, biosferaren erreserba den heinean, ingurumena eta tokian tokiko beharrak errespetatuko dituen garapen eredu batean fokatu beharko lukeela. Interes zentralizatuei erantzuten dieten megaproiektuen ordez, tokiko ekonomia indartuko duten politikak lehenesteko deia egin du.[15]​

EH Bilduk ere Busturialdean herri batzarrak antolatzearen alde egin du, bizilagunak ahalduntzeko eta eztabaida ireki eta gardena sustatzeko tresna gisa. Ordezkarien hitzetan, "herritarrei kontsulta egiteaz gain, azken hitza izan behar dute" proiektuari buruz.[16]​[17]​

PSE
[editar]

PSEk EAJren antzeko ikuspegia partekatzen du, proiektuak eskualderako eta Euskadi osorako onura ugari ekarriko dituela defendatuz.[18]​ Ekain Rico sozialista ordezkariak adierazi du Guggenheim Urdaibaik ingurumen iraunkortasunarekin bat eginez, eskualdeko dinamizazio ekonomikoa sustatzeko aukera emango lukeela​. Eneko Anduezak, defendatu zuen bere alderdiak EAJrekin kolaboratu izana proiektuaren defentsan. Urdaibaiko Guggenheimen proiektuak Busturialdeko eskualdeari bultzada esanguratsua eman diezaiokeela azpimarratu zuen, eta hori erabakigarria izan daitekeela eremuaren garapenerako[19]​.

Elkarrekin Podemos
[editar]

Elkarrekin Podemos-IU izan da alderdi kritikoena proiektuarekin, garapen eredu "zaharkitu eta suntsitzaile" baten erakusgarri dela iritzita. Miren Gorrotxategi Legebiltzarreko bozeramailearen arabera, Urdaibaiko Guggenheimek baliabide publikoen alferrikako gastua suposatzen du, eskualdeak premia larriagoei aurre egin behar dien une honetan, hala nola, enplegu iraunkorra sortzea eta gizarte zerbitzuak hobetzea.[20]​

Gorrotxategik salatu du proiektuak ez duela zilegitasun sozialik, eta "berehala gelditzeko" eskatu du. Urriko mobilizazioaren osteko hitzaldian esan zuen herritarren gaitzespena instituzioek beren lehentasunak birplanteatu behar dituzten seinale argia dela. Elkarrekin Podemos-IUk ekonomia berdea eta turismo jasangarria sustatzeko ekimen alternatiboetan inbertitzea proposatu du, Urdaibaiko biodibertsitatea arriskuan jarri gabe.[21]​

GIZARTE MUGIMENDUAK

[editar]

Gizarte mugimenduak eta talde ekologistak funtsezko pieza izan dira Urdaibaiko Guggenheimen proiektuaren aurkako jarreran, eta argudio nagusiak izan dira ingurumenaren babesa, eragin sozioekonomikoa eta herritarren parte-hartzea.

Talde ekologistak

[editar]
  • SOS GAZTELUGATXE ETA ESKUALDEKO ERAGILEAK

SOS Gaztelugatxe proiektuaren aurkako kritiken buru izan da, eta nabarmendu du Guggenheim Urdaibai bezalako eremu babestu batean handitzeak urratu egiten dituela eskualdea ezaugarritzen duten ingurumena zaintzeko printzipioak. SOS Gaztelugatxek argudiatu du balio ekologiko handiko eremuetan eraikitzeak, Muruetako eta Gernikako paduretan, esaterako, arriskuan jartzen duela ez bakarrik tokiko biodibertsitatea, baita eskualdeko oreka sozioekonomikoa ere. Salatu dute museoak erakar lezakeen turismo masiboak tokiko azpiegituren gaineko presioa areagotuko lukeela, eta herritarren landa bizimodua aztoratuko lukeela. [22]​

  • GREENPEACE TALDE EKOLOGISTA

Greenpeace talde ekologista urrats bat haratago joan da, proiektuaren aurkako demanda formal bat jarri baitu, Kosten Legea urratzen duela eta klima aldaketak eragindako uholdeen ondorioz kaltetuak izan daitezkeen ekosistema sentikorrak arriskuan jartzen dituela adieraziz. Greenpeaceren arabera, proiektuak ez ditu ingurumen-arriskuak bakarrik kontuan hartzen, interes pribatuak ere lehenesten ditu ongizate kolektiboaren gainetik. Urtean 140.000 bisitari baino gehiago izan litezkeela uste dute, eta horrek biosferaren erreserbako inpaktu negatiboak areagotu egingo lituzkeela. [23]​

Lorea Flores Greenpeacek Euskadin duen bozeramaileak adierazi duenez, Guggenheim lurraldearen merkantilizazioan oinarritutako garapen eredu bat da, Urdaibai biodibertsitate gune gisa eta etorkizuneko belaunaldientzat ondasun komun gisa zaintzeko beharrarekin bateraezina. Azpimarratu du eremuak ingurune naturala eta garapen kulturala modu harmonikoan integratzen dituzten estrategiak behar dituela.[24]​

Protestak eta kanpainak

[editar]

Gizarte mobilizazioak

[editar]

Urdaibain Guggenheimen egoitza berria eraikitzeko proiektua iragarri zenetik, hainbat mobilizazio antolatu dira herriko taldeek, kultur elkarteek, sindikatuek eta alderdi politikoek gidatuta. Ekintza horiek herritarren kezka islatzen dute, proiektuak ingurumenean, kulturan eta ekonomian izango duen inpaktuagatik, Biosferaren Erreserba izeneko eremu batean.

Mobilizazioen kronologia

[editar]

2022ko uztaila: elkarretaratzea Muruetan, Ekologistak Martxan-ek antolatuta Deskribapena: Ekologistak Martxan-ek elkarretaratze bat antolatu zuen Muruetan, Urdaibaitik gertu, Guggenheimen proiektuaren aurka zeudela adierazteko. Ekintzak ingurumenaren defendatzaileak eta inguruko bizilagunak bildu zituen, eta ekimena Biosfera Erreserbaren kontserbazio-espirituaren aurkakoa dela nabarmendu zuten. Horixe izan zen proiektuaren aurka antolatu zen lehen ekitaldietako bat, Urdaibaiko ekosistema aldatzeak dituen arriskuei buruz sentsibilizatzeko. [25]​[26]​

2022ko azaroa: Bizkaiko Foru Aldundiak 40 milioi euro bideratu zituen Urdaibain Guggenheim proiektua garatzeko. Aurrekontu hori Unai Rementeria ahaldun nagusiak iragarritako hasierako estrategia baten zati izan zen. Ekitaldi horretan, Espainiako Gobernuak proiektuari Europako funtsak emateko konpromisoa hartu zuela ere aipatu zen. Baliabide horiek Teresa Ribera lehendakariordearekin egindako protokolo bati lotuta egongo lirateke, Urdaibaiko ingurunean ekimen jasangarriak garatzeko. Finantziazio horrek hasiera eman zion proiektuari, eta ingurumen- eta gizarte-kolektiboen kezkak eta protestak sortu zituen, biosferaren erreserban izan zezakeen eragina zalantzan jartzen baitzuten. Iragarpen horrek mobilizazio eta kritika oldea eragin zuen, eta hurrengo hilabeteetan luzatu ziren. Oposizioaren ardatza ingurumen-inpaktua, gardentasunik eza eta proiektuaren bideragarritasun soziala izan ziren, Urdaibai bezalako espazio sentikor batean. Protestek herritarrek ingurune naturalarentzat kaltegarritzat jotako eskala handiko proiektuekiko gero eta gaitzespen handiagoa irudikatu zuten.[27]​Greenpeacek Espainiako Gobernuari egindako eskaria, 2023ko azaroan aurkeztua. Greenpeacek demanda bat aurkeztu zuen Espainiako Gobernuaren aurka, argudiatuz Kostaldeei buruzko Legearen aldaketa, museoa eraikitzea ahalbidetuko lukeena, kontraesanean dagoela ingurumena babesteko nazioarteko araudiekin. Erakundeak azpimarratu zuen lege-aldaketa horrek interes pribatuen alde egiten duela UNESCOrekin hartutako konpromisoen gainean. Ekintza honen helburua proiektua eremu juridikotik geldiaraztea da, Urdaibai bezalako eremu babestu batean esku hartzea legez kanpokoa dela azpimarratuz. [28]​

2023ko urria: manifestazio jendetsua egin zen Gernikan "Urdaibai ez dago salgai" lelopean. Milaka pertsonak, kultur erakundek eta talde ekologistek parte hartu zuten, hala nola Greenpeacek, EH Bilduk eta Sumarrek. Protestak Guggenheim Bilbaoren urteurrenarekin bat egin zuen, oposizioa nazioartean ikusarazteko asmoz. [29]​

2023ko uztaila: Guggenheim Urdaibairen aurkako protesta bideoa. 2023ko uztailean, bideo bat zabaldu zen YouTube bezalako plataformetan. Bertan, Ernai eta herritarrek ekitaldi sinboliko bat antolatu zuten Urdaibaiko proiektuaren aurka protesta egiteko. Bideo horretan, Guggenheimek inguruko biodibertsitatean duen eragina salatu zen, proiektuak babestutako eremu naturalak suntsitzeaz gain, tokiko ondare kulturala ere ez zuela ezagutzen azpimarratuz. Horrelako ekintza bisualek eztabaida pizten jarraitu zuten. [30]​

2024ko otsaila: Guggenheim Bilbaora pintura jaurtiketa. Ekintzaile ekologistek pintura gorria eta horia jaurti zuten Bilboko Guggenheim Museoaren fatxadaren kontra. Urdaibain Guggenheim berria eraikitzearen aurkako protesta zuzena izan zen ekintza, oposiziogileek salatzen duten kultura- eta ingurumen-inpaktua sinbolizatuz. Manifestariek adierazi zuten pinturak "interes ekonomikoak lehenestearen ondorioak" irudikatzen zituela "ondare natural eta kulturalaren kontserbazioaren gainetik" [31]​

2024ko martxoa: Fridays for Future Bilbaoren ekintza sinbolikoa. 2024ko martxoan, Fridays for Future Bilbao (FFF Bilbao) taldeak manifestazio bat antolatu zuen Urdaibaiko Guggenheimen proiektuaren aurka zegoela erakusteko. Sentsibilizazio eta protesta sinbolikoko kanpaina baten bidez, aktibistak kezkatuta agertu ziren proiektuak ingurumenean izango zuen inpaktuagatik, ekosistema sentikorren suntsipenean eta klima-aldaketari egindako ekarpenean oinarrituta.[32]​

2024ko ekaina: Gernika herrira sartzeko errepideetan agertu ziren pankartak, Urdaibaiko gune babestua defendatzeko kanpaina baten barruan, Euskadin biosferaren erreserba bakarra baita. "Menos Pradales y más humedales" zioten pankartek inguruko hezeguneen babesaren eta Guggenheimen proiektuak izan zitzakeen hirigintza- eta turismo-interesen arteko kontrastea nabarmentzen zuten. Horrelako protestek ingurumenaren kontserbazioaren eta azpiegitura handiak eraikitzeak dakartzan onuren arteko gatazka azpimarratu zuten, bereziki ekologikoki hain baliotsua den Urdaibain. Pankartak tokiko erresistentziaren sinbolo bihurtu ziren, biodibertsitatearen eta inguruaren oreka ekologikoaren aurkako erasotzat jotzen zutenaren aurrean. [33]​[34]​

2024ko urriaren 19an: 2024ko urrian, Guggenheim Urdaibai Stop plataformak protesta masibo bat antolatu zuen Gernikan, eta 4.000 pertsona baino gehiago bildu ziren, Urdaibain Guggenheim eraikitzeko proiektuaren aurkako gizarte-mobilizazioaren ekitaldi esanguratsuenetako bat izan zena. "Urdaibai ez dago salgai" lelopean, lapikoak eta kantak jarri zituzten martxan, Urdaibaiko biosferaren erreserba mehatxatzen zuen proiektua berehala gelditzeko eskatuz. Ekitaldi horrek inflexio-puntu argia markatu zuen proiektuaren aurkako borrokan, ikusgarritasun publiko nabarmena eta hainbat sektore politiko eta sozialen babesa lortu baitzituen. Protesta babestu zuten taldeen artean, Greenpeace bezalako erakunde ekologistak zeuden, proiektuaren ingurumen-inpaktuagatik kezkatuta, eta hainbat politikarik bat egin zuten geldiarazteko eskaerekin.[35]​[36]​[37]​

Erakundeen erantzuna

[editar]

Eusko Jaurlaritza eta Bizkaiko Foru Aldundia

[editar]

Urdaibain Guggenheim berria eraikitzeko proiektua iragarri zenetik, Eusko Jaurlaritzako eta Bizkaiko Foru Aldundiko agintariek modu nabarmenean defendatu dute ekimen horren eragin positiboa, eskualdearentzat motor ekonomiko eta kultural gisa duen potentziala azpimarratuz. Iñigo Urkullu lehendakaria eta Unai Rementeria Bizkaiko Ahaldun Nagusia proiektuaren defentsaren abangoardian egon dira, eta nabarmendu dute Guggenheim museo berri bat sortzeak Euskadiren irudia indartu lezakeela lehen mailako helmuga turistiko gisa, Guggenheim Bilbaok 1997an ireki zenetik izan duen arrakastaren antzekoa.Agintariek argudiatu dutenez, Guggenheim berri hau tokiko ekonomia suspertzeko funtsezko inbertsioa izango litzateke, eraikuntzan eta lotutako zerbitzuetan enplegua sortuz, nazioarteko turistak erakartzeaz gain, eta horrek ostalaritzari eta merkataritzari mesede egin liezaieke. Ildo horretan, Rementeriak zenbait esku-hartze publikotan adierazi zuen Guggenheim Urdaibai bezalako proiektuak funtsezkoak direla Bizkaia eta Euskadi mapa kultural eta ekonomiko globalean kokatzen jarraitzeko. Hala ere, babes instituzional hori biziki kritikatu dute gizarteko hainbat sektorek, bereziki talde ekologistek, proiektuan Urdaibaiko ingurune naturala mehatxatzen dutela ikusten baitute, UNESCOren biosfera-erreserba bat, eta, beraz, biodibertsitaterako arriskutzat jotzen dute. Gainera, herri-kontsultarik edo herritarrek parte hartzeko prozesurik ez izateak herritar askoren gaitzespena eragin du, uste baitute horrelako erabaki handiak tokiko komunitateari kontsultatu behar zaizkiola. Urdaibaietz plataformak eta Ekologistak Martxan bezalako erakundeek salatu dute proiektua onartzeko prozesua ingurumen-ebaluazio egokirik gabe egin dela, eta erakundeei modu antidemokratikoan jokatzea leporatu diete. [38]​Erakundeen babesa kritikatu dute, halaber, ingurumen-adituen kezkak kontuan ez hartzeagatik. Izan ere, aditu horiek argudiatzen dute epe laburreko onura ekonomikoek ez luketela konpentsatuko tokiko ekosistemari epe luzean egindako kaltea. Kritika horien arabera, proiektuak ingurumena babesteko araudiak urra ditzake, baina tokiko agintariek ez dituzte beren planak funtsean aldatu, oposizio publikoa gero eta handiagoa den arren.[39]​ Hala ere, gaur egun proiektua paralizatuta dago obren aurkako auzo-alegazio baten ondoren. [40]​

Tokiko gobernuak (udalak)

[editar]

Busturialdeko tokiko gobernuen eta udalen erantzuna Urdaibaiko Guggenheimen proiektuaren aurrean mistoa izan da, eta batzuetan zatitua, gaiaren konplexutasuna eta jokoan dauden interesak islatuz. Urdaibaitik gertu dauden udalerriak, hala nola Gernika, bereziki kritikoak izan dira ekimenarekin, lurraldeak ingurumenarekin eta natura-ondarearekin duen lotura dela eta. Zehazki, Gernikako udalerria da esku hartzeko eremutik gertuen dagoen udalerrietako bat, eta Urdaibai bezalako biosfera-erreserba batean museo hori eraikitzeak eragin ditzakeen ingurumen-inpaktuei buruzko kezkak azaldu ditu. Eremu hau bere balio ekologikoagatik zein kulturalagatik babestuta dago, eta hori dela eta, bertako bizilagun eta elkarte asko proiektuaren aurka agertu dira. 2022an, Urdaibaietz plataformak manifestazioak antolatu zituen Gernikan, proiektuak tokiko ekosistemarentzat eta biodibertsitatearentzat duen arriskuaz ohartarazteko. [41]​

Oposizioa egon arren, Urdaibaiko Guggenheimen proiektuak defendatzaileak ditu, bereziki erakundeen eta enpresen esparruan. Horiek argudiatzen dute museoa eraikitzeak Busturialdeko garapen ekonomikoa bultzatuko lukeela eta Euskadiko marka turistikoa nazioartean indartuko lukeela, Guggenheim Bilbaoren arrakasta errepikatuz. Bizkaiko Foru Aldunditik, Unai Rementeria ahaldun nagusiak adierazi du proiektua aukera bat dela enplegua sortzeko eta despopulazioa eta zailtasun ekonomikoak izan dituen eremu bat biziberritzeko.[42]​

Gernikako Udala, bereziki, oso bokala izan da bere oposizioan, tradizio ekologista sendoa duelako eta Gerra Zibileko memoria kolektiboarekin lotura historikoa duelako. Horrek areagotu egiten du Urdaibaiko ondare naturalaren osotasunarekiko kezka. Gainera, udalerri horrek adierazi du proiektuari buruz hartutako erabakiak antidemokratikoak izan direla, ez baitituzte tokiko biztanleak behar bezala inplikatu erabakiak hartzeko prozesuan. [43]​

Laburbilduz, Busturialdeko tokiko udalak oso banatuta daude Urdaibaiko Guggenheim proiektuaren etorkizunari buruz. Batzuek aukera ekonomikotzat jotzen badute ere, beste batzuk, Gernikako Udala kasu, erabat aurka agertu dira, ingurumen-inpaktu posibleak eta herritarrekiko adostasun falta direla eta.

Proiektuaren balizko doikuntzak edo birplanteamenduak:

[editar]

Gizartearen eta ingurumenaren presioa

[editar]

Guggenheimen proiektuak Urdaibain eragindako gizarte- eta ingurumen-presioa esanguratsua izan da, eta eragin handia izan du proiektuaren inguruko eztabaida publikoan. Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak proiektua irmo defendatu duten arren – museoaren onura ekonomiko eta turistikoak nabarmentzen dira –, gizartearen oposizioa nabarmen hazi da, batez ere talde ekologisten, tokiko plataformen eta ingurumen-inpaktuarekin kezkatuta dauden herritarren artean.

Ekologistak Martxan, Greenpeace eta Urdaibaietz bezalako talde ekologistak funtsezko eragileak izan dira proiektuaren aurkako mobilizazioan. Talde horiek hainbat protesta-ekintza antolatu dituzte, besteak beste, manifestazioak, kontzentrazioak eta kanpainak sare sozialetan. Adibidez, Urdaibai inguruko herrietan (Gernikan, esaterako) martxak deitu dituzte behin baino gehiagotan, eta informazio-kanpainak egin dituzte proiektuak inguruko biodibertsitatean dituen ondorio kaltegarriez ohartarazteko. Talde horiek azpimarratu dutenez, Guggenheim eraikitzeak kalte itzulezinak eragin diezazkioke balio ekologiko handiko naturgune bati, Urdaibaiko Biosfera Erreserbari. Erreserba Euskal Autonomia Erkidegoko eremu natural garrantzitsuenetako bat da, fauna eta flora aberatsekoa, eta UNESCOk munduko intereseko izendatu du bertako ekosistema.

Manifestazioez gain, talde horiek sare sozialak ere erabili dituzte beren mezuak anplifikatzeko tresna boteretsu gisa. Twitter, Facebook eta TikTok plataformetan egindako kanpainek pertsona asko mobilizatzeko eta proiektuaren bideragarritasunari buruzko eztabaida zabaltzeko balio izan dute. Greenpeace eta Ekologistak Martxan bereziki aktiboak izan dira salaketa publikoan, txostenak eta azterlanak erabiliz Guggenheimen eraikuntzarekin lotutako ingurumen-arriskuei buruzko argudioak indartzeko. [28]​

Mobilizazio sozialek eragin nabarmena izan dute iritzi publikoan, baina gobernuko agintariek eutsi egin diote proiektuaren aldeko jarrerari, eta ez da proiektua funtsean birplanteatu. Nahiz eta erakunde ekologistek eraikuntza geldiarazteko legezko alegazioak jarri, hala nola Kostaldeei buruzko Legearen aldaketa, agintariek ez dute beren ikuspegian amore emateko zantzurik erakutsi. [44]​

Kosta legea

[editar]

Kostaldeei buruzko Legea 2022an aldatzea izan zen Eusko Jaurlaritzak Urdaibain Guggenheim berriaren proiektua errazteko eman zuen erantzun zuzenenetako bat. Neurri horri esker, Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren itsasertzeko kostaldea babesteko eremua murriztu ahal izan zen, eta horrek, praktikan, malgutu egin zituen aldez aurretik ingurumen-legeriak babestutako eremuetan museoa eraikitzeko murrizketak. Eraberritu aurretik, Kostaldeei buruzko Legeak 100 metroko zerrenda babesten zuen itsasertzetik, eremu urbanizaezin gisa. Aldaketak distantzia hori murriztu zuen zenbait eremutan, eta "interes orokorreko" proiektuak, Urdaibaiko Guggenheim adibidez, kostaldetik gertuago garatzea ahalbidetu zuen. [45]​

Kostaldeei buruzko Legeak, jatorrian itsasertzeko eremuak urbanizaziotik eta neurrigabeko ustiapenetik babesteko diseinatuak, arau zorrotzak ezartzen ditu kostaldeetatik gertu dauden eraikuntzetarako. Hala ere, euskal agintariek onartutako aldaketak babes horren hedadura murriztu zuen Urdaibaiko itsasertzeko zenbait zatitan, eta Guggenheimen proiektua lehen ingurumenaren zaintza handiagoa behar zuen eremu batean instalatzea ahalbidetu zuen. [46]​ Lege-aldaketa hori museoaren eraikuntza arintzeko ahalegintzat hartu zuten askok, nahiz eta kokapenak zuzenean eragiten dien balio ekologiko handiko ekosistema bati eta UNESCOk aitortutako biodibertsitate handiko eremu bati.

Talde ekologista askok eszeptizismoz eta gaitzespenez ikusi zuten aldaketa, eta epe laburrean interes pribatu eta ekonomikoei mesede egiteko ingurumen-murrizketak saihesteko agintarien saiakera gisa interpretatu zuten. Ekologistak Martxan-ek, Greenpeacek eta Urdaibaietz bezalako beste plataforma batzuek salatu zuten aldaketa hori antidemokratikoa zela, herri-kontsulta egokirik gabe eta herritarren eta ingurumen-adituen kezkak kontuan hartu gabe egin baitzen.[28]​ Bereziki, argudiatu zen neurriak ez zituela kontuan hartzen Guggenheim eraikitzeak Euskadiko eremu babestuenetako batean izan zezakeen ingurumen-inpaktu itzulezinari buruzko ohartarazpenak.

Gaitzespena hain handia izan zen, non talde ekologistek auzitegietara eraman zuten gaia,[28]​ legearen aldaketaren aurka eginez. Talde horiek uste zuten aldaketak ingurumena babesteko oinarrizko printzipioak urratzen zituela eta ez zituela errespetatzen biodibertsitatea kontserbatzeko nazioarteko konpromisoak. Baliabide horiei buruzko behin betiko epairik izan ez bada ere, talde ekologisten eta oposizio publikoaren presioak bizirik mantendu du neurri horren legezkotasunari eta zilegitasunari buruzko eztabaida.

Mobilizazioen eragina iritzi publikoan

[editar]

Urdaibaiko Guggenheimen proiektuaren aurkako gizarte-mobilizazioek eragin nabarmena izan dute iritzi publikoan eta, ondorioz, proiektuaren etorkizunari buruzko erabaki politikoetan. Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak erakundeen babesa jaso arren, talde ekologistek, tokiko plataformek eta herritarrek antolatutako protestek ziurgabetasun-giroa sortu dute, eta presio publikoa eragin dute agintari politikoengan; izan ere, hainbatetan defendatu behar izan dituzte proiektuaren ingurumen-bermeak.

Hasieratik, talde ekologistek eta Urdaibaietz bezalako tokiko plataformek Urdaibaiko ekosisteman izan ditzakeen ondorio negatiboak salatu dituzte, eta museoaren kokapena edo proiektua bera berriz aztertzeko eskatu dute. Protesta masiboek, bai kaleko manifestazioen bidez, bai sare sozialetako kanpainen bidez, biodibertsitatea eta ingurumenaren babesa bezalako gaiak publikoki eztabaidatzea lortu dute, politikariei proiektuak eskain litzakeen ingurumen-bermeei buruzko iritzia emateko presioa eginez. [28]​ Oposizio gero eta handiagoari erantzunez, arduradun politiko batzuek defendatu dute protestak, legitimoak izan arren, ez direla nahikoak eskualdeko etorkizun ekonomiko eta kulturalerako "estrategikotzat" jotzen duten proiektu bat geldiarazteko. Iñigo Urkullu lehendakariak eta Unai Rementeria Bizkaiko ahaldun nagusiak berretsi dute Urdaibain Guggenheim museoa eraikitzeak onura handiak ekarriko lizkiokeela tokiko ekonomiari, eta Euskadi mundu mailako helmuga turistiko gisa finkatuko lukeela.[47]​ Hala ere, behin baino gehiagotan berretsi behar izan dute proiektua ingurumen-araudiak betez gauzatuko dela, eta horrek erakusten du protestek diskurtso ofizialean eragina izan dutela.

Erakundeen defentsa hori gorabehera, ahots disidenteek proiektua osorik berraztertzearen aldeko presioa egiten jarraitzen dute, beste kokapen batzuk aztertzea edo Urdaibaiko natura-balioetan izan lezakeen eragina berrikustea iradokiz. Protesta horiek sortutako ziurgabetasunaren ondorioz, analista batzuek iradoki dute epe luzerako planetan doikuntzak egin daitezkeela, baina oraindik ez da erantzun esanguratsurik ikusi proiektuaren birplanteamendu oso bati dagokionez. Laburbilduz, gizarte mobilizazioek ingurumenaren inguruko kezkak ikustarazteaz gain, Urdaibaiko Guggenheimi buruzko eztabaida publikoa ere aldatu dute. Agintariek proiektua defendatzen jarraitzen duten arren, oposizio gero eta handiagoak ziurgabetasun giroa sortu du, eta horrek eragina izan dezake ekimenaren etorkizuneko doikuntzetan.

Tentsio-eskalada

[editar]

Urdaibaiko Guggenheimen proiektuaren inguruko tentsio-igoerak inflexio-puntu bat markatu du eztabaida sozial eta politikoan, inplikatutako alderdien arteko polarizazioa nabarmen handituz. Proiektua 2021ean suspertu zenetik, talde ekologistek eta tokiko plataformek gidatutako protesta sozialek ikusgarritasuna irabazi dute, eta gatazka piztu dute proiektuaren defendatzaileen (eskualdearentzako onura ekonomiko eta kulturalak nabarmentzen dituzte) eta oposiziogileen artean, ingurumen-arriskuetan eta adostasun sozialik ezean oinarritzen baitira.

Polarizazioa bizkortu duen gertaera garrantzitsu berri bat Kostaldeei buruzko Legearen 2022ko aldaketa izan zen, Urdaibaiko itsasertzeko babes-eremua murriztu zuena Guggenheim eraiki ahal izateko. Lege aldaketa hori ingurumen-araudiak saihesteko saiakera gisa kritikatu zuten askok, eta horrek protestak areagotzea eragin zuen. Greenpeace eta Ekologistak Martxan taldeek berretsi dute proiektua biosfera-erreserbaren biodibertsitaterako mehatxua dela, eta auzitegietara eraman dute kasua. Gainera, Bilboko eta Euskal Herriko beste toki batzuetako mobilizazioek, nazioarteko presioarekin batera, tentsio sozial eta politikoa areagotu dute.

Etorkizuneko egoera posibleei dagokienez, hiru aukera daude:

Bitartekotza: Erantzun saiakera bat izan liteke, non agintariek eta talde ekologistek proiektuaren bideragarritasunari buruzko akordioak lortzea bilatuko duten, agian ingurumenaren gaineko inpaktu negatiboak arinduko dituzten alternatibak kontuan hartuz, edo museoa hain sentikorra ez den beste eremu batean birkokatuz. Aukera horrek elkarrizketa prozesu irekia eskatuko luke gizartearekin, eta horrek proiektuaren alderdi batzuk berrikustea ekarriko luke. Urdaibaiko Guggenheimen proiektuari buruzko gatazkari erantzuteko bitartekaritzari dagokionez, Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburu Ibone Bengoetxeak iragarri du laster irekiko dela "elkarrizketa eta kontraste" prozesu bat Busturialdeko eskualdearen etorkizunari buruz eta, zehazki, Urbaibaiko Guggenheim museoaren proiektuari buruz. Bengoetxeak egin zuen iragarpen hori, eta nabarmendu zuen bitartekaritza-prozesu bat izango zela berehala, proiektuaren defendatzaileen eta aurkarien kezkei heltzeko. Bere adierazpenean, Bengoetxeak nabarmendu zuen elkarrizketa hori aukera bat izango litzatekeela ingurumen-kezkak entzuteko eta proiektuan egin daitezkeen egokitzapenak aztertzeko, eskualdeko biodibertsitatearen gaineko inpaktuak arinduko lituzketen alternatibak bilatzeko. Hala ere, ez zen xehetasun zehatzik zehaztu prozesu horren ondoren hartuko ziren ekintzei buruz. Sailburuak iragarri du erakunde arteko lantalde bat eratu dela, eta datozen asteetan abian jarriko den "entzuteko eta hitz egiteko prozesu bat" diseinatzen ari dela. "Entzuteko eta eztabaida lasaia izateko prozesu zabala" izango dela azpimarratu du, "lasaia izan behar duelako", eta proiektu horren inguruan "dogmatismotik ihes" egin behar dela eta eztabaidari "begirada zabalekin" aurre egin behar zaiola ohartarazi du. Bizkaiko ahaldun nagusi Elixabete Etxanobek duela aste batzuk Batzar Nagusietan esandakoaren ildotik, helburua Busturialdeari "museotik haratago doan plan integral" batekin aukera berriak eskaintzea dela azaldu du. [48]​

Erradikalizazioa: Guggenheimeko defendatzaileen eta aurkarien arteko tentsioak areagotu egin daitezke, talde erradikalago batzuek erresistentzia zuzeneko metodoak erabiltzeko arriskuarekin, hala nola blokeoak, okupazioak edo lege-ekintza oldarkorragoak. Horrek liskar publiko eta polarizazio handiagoa ekar lezake, bereziki agintariek proiektuaren aurrerapenean jarraitzen badute kontzesiorik egin gabe.

Proiektuaren birplanteamendua: Oposizioak hazten jarraitzen badu, bereziki proiektuak lege-oztopo gehiagori edo herri-erresistentzia handiagoari aurre egiten badio, agintariek proiektuaren bideragarritasuna berriz aztertu beharko lukete epe luzera. Egoera horrek Guggenheimek eragin litzakeen gizarte-, ekonomia- eta ingurumen-inpaktuen berrikuspen sakona ekarriko luke, eta horrek funtsezko doikuntzak egitea edo proposamena bertan behera uztea ekar lezake.

Egungo egoerak iradokitzen du inplikatutako taldeen arteko polarizazioak gora egiten jarraitzen duela, eta proiektuaren etorkizuna erabaki politikoen eta presio sozialaren araberakoa izango dela, gatazkaren bilakaeran faktore erabakigarria izaten jarraitzen baitu.

Ondorioak

[editar]

Urdaibairen garrantzia neurrigabea da, Euskadiko biosfera bakarra baita. Beraz, Guggenheim Urdaibairena bezalako proiektu bat kudeatzea zaila da, garapen ekonomikoa eta kulturala eta iraunkortasunaren arteko oreka aurkitzea oso zaila baita. Proiektu honek kontrario handiak izan ditu eta ditu, hala nola talde ekologistak, auzo-erakundeak eta alderdi politiko batzuk, baina egia da, baita ere, hainbat eragilek babestu dituela, hala nola inguruko bizilagun batzuek, Guggenheim elkarteak eta EAJk eta PSEk.

Hain gai konplexua izanik toki-, eskualde- eta mundu-ikuspegiak integratuko dituzten konponbideak bilatu behar dira eta elkarrizketaren eta herritarren parte-hartzearen balioa proiektuei buruzko erabakiak hartzean kontuan izan behar dira. 2024ko urriaren 19an egindako manifestazio handi samar baten ondorioz, erakundeek esan zuten Guggenheim Urdaibairi buruzko "entzute eta elkarrizketa" prozesu bat irekiko zutela datozen asteetan, hala adierazi du Ibone Bengoetxea Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak. Eusko Jaurlaritzako arduradunak aitortu du orain arte ez dutela proiektu hori herritarrekin kontrastatu, eta ezinbestekotzat jotzen dutela. Bestalde, EH Bilduk Eusko Legebiltzarrean galdetu zuen ea entzuketa eta elkarrizketa prozesu hori loteslea izango ote zen, eta ea prest ote zegoen proiektua eteteko, herritarrak ados ez bazeuden. Gatazka hau zabalpena eta idartzea puntu batean dago; izan ere, protesta-zikloak oso berriak dira eta jarraitu egiten dute eta elkarrizketa-bideak orain ireki dira; beraz, zaila da gatazka hori nola konponduko den ondorioztatzea. Tarroweko parabolan gatazka gailurrera iritsi gabe jar genezake, ekintza kolektiboa areagotzeko eta hedatzeko fasean. Gainera Protesta zikloak aldaketa sozial eta politikorako inflexio uneak dira, baina bestelako dinamikekin (alderdi politikoen jarduna, politika instituzionala, ...) uztartuak egon ohi dira.

Erreferentziak

[editar]
  1. ↑ [file:///C:/Users/Usuario/Downloads/1940-Texto%20del%20art%C3%ADculo-7745-1-10-20200423.pdf «Aeet»]. 30 de enero de 2020. 
  2. ↑ «El Gobierno vasco paraliza una senda que serviría de acceso al Guggenheim Urdaibai». El Correo. 17 de octubre de 2024. 
  3. ↑ Zallo Elgezabal, Ramón (2021). EL DECLIVE ECONÓMICO DE BUSTURIALDEA-URDAIBAI: DILEMAS Y PROPUESTAS. 
  4. ↑ EAJ-PNV. «El Guggenheim tendrá un nuevo espacio en Urdaibai que fusionará arte y naturaleza». EAJ PNV. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  5. ↑ CanalTeleBilbao (15 de febrero de 2024), Entrevista a Pradales:"Urdaibai no es una reserva india, apuesto por la ampliación del Guggenheim", consultado el 19 de noviembre de 2024 .
  6. ↑ Andueza, Iker Rioja (16 de septiembre de 2024). «El Gobierno de Pradales incluye el nuevo Guggenheim en Urdaibai como una de sus prioridades de legislatura». ElDiario.es. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  7. ↑ «PNV y PSE defienden la ampliación del Guggenheim en Urdaibai». EITB. 12 de junio de 2021. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  8. ↑ Argote, Eva (20 de febrero de 2024). «Etxanobe desgrana los detalles del proyecto de Urdaibai». Radio Nervión. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  9. ↑ Batzar, Euzkadi Buru. «Elixabete Etxanobe se compromete a que los derribos necesarios para iniciar el desarrollo del Guggenheim Urdaibai arranquen tras el verano». Juntas Generales Bizkaia. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  10. ↑ «Reiteramos la necesidad de un plan de reactivación económica en y para Busturialdea, en lugar del proyecto Guggenheim Urdaibai». ehbildu.eus (en inglés). Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  11. ↑ 57 reacciones · 6 comentarios | Iker Casanova sobre Urdaibai | Solicitamos al PNV que aproveche la moratoria del proyecto Guggenheim Urdaibai para hablar y acordar sobre las necesidades y el futuro de Busturialdea.... | By EH Bildu | Facebook, consultado el 19 de noviembre de 2024 .
  12. ↑ Irekia. «Irekia - Pleno Ordinario (24/10/2024)». www.irekia.euskadi.eus. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  13. ↑ «Otxandiano cree que debería liderar el Gobierno Vasco la lista más votada y se abre a gobernar con el PNV». EITB. 24 de enero de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  14. ↑ «Bildu pide el 'derecho a decidir' de los vecinos de Urdaibai sobre el nuevo Guggenheim». Crónica Vasca. 24 de octubre de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  15. ↑ «EH Bildu de Busturialdea acusa al PNV de recogida de cable con el proyecto del Guggenheim-Urdaibai». EITB. 27 de enero de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  16. ↑ «Alcaldes y ediles que representan a la mayoría de Busturialdea exponen que la alternativa que necesita la comarca no puede venir de proponer un mega-proyecto». ehbildu.eus (en inglés). Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  17. ↑ «Entzute-prozesua zintzoa izango den ala Guggenheim berria "ezinbestean" egingo ote den galdetu du EH Bilduk». EITB (en euskera). 24 de octubre de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  18. ↑ «PNV y PSE defienden la ampliación del Guggenheim en Urdaibai». EITB. 12 de junio de 2021. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  19. ↑ «PNV y PSE defienden la ampliación del Guggenheim en Urdaibai». EITB. 12 de junio de 2021. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  20. ↑ P, E. (24 de marzo de 2024). «Podemos pide declarar a Urdaibai «como persona jurídica titular de derechos»». El Diario Vasco. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  21. ↑ «Las propuestas de la izquierda: de Podemos y el Guggenheim de Urdaibai, a las 15.000 viviendas de Sumar». Crónica Vasca. 26 de marzo de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  22. ↑ «El proyecto de un nuevo Guggenheim en la reserva de Urdaibai queda aparcado para analizar si es "viable"». La Vanguardia. 23 de enero de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  23. ↑ González, Alazne (23 de octubre de 2024). «Greenpeace demanda al Gobierno por "poner en riesgo" la biodiversidad de Urdaibai con el proyecto del Guggenheim». Radio Popular de Bilbao. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  24. ↑ Francia, Markel (23 de mayo de 2024). «Greenpeace denuncia el museo Guggenheim de Urdaibai». Radio Popular de Bilbao. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  25. ↑ «Guggenheim berriaren proiektuaren aurkako elkarretaratzea Muruetan | Ekologistak Martxan – Euskal Herria» (en eu-ES). 5 de julio de 2022. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  26. ↑ «Concentración contra el proyecto del nuevo Guggenheim este domingo en Murueta». EITB. 1 de julio de 2022. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  27. ↑ «Bizkaia reserva 40 millones para el Guggenheim de Gernika y 65 para el túnel de Sollube». 
  28. ↑ a b c d e Greenpeace. «Greenpeace demanda al Gobierno por el Guggenheim de Urdaibai». ES | Greenpeace España. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  29. ↑ «Ruidosa manifestación contra el Guggenheim de Urdaibai en Gernika». EITB. 28 de octubre de 2023. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  30. ↑ HITZA Busturialdea (30 de junio de 2023), Ernairen manifestazioa, consultado el 19 de noviembre de 2024 .
  31. ↑ https://www.cope.es/actualidad/sociedad/noticias/activistas-climaticos-lanzan-pintura-fachada-del-guggenheim-bilbao-protesta-por-nuevo-museo-urdaibai-20240227_3168881 «Eitb Urdaibai». Eitb. 
  32. ↑ «Fridays for Future Bilbaoren Twitter». 
  33. ↑ Andueza, Iker Rioja (22 de junio de 2024). «Pradales jura como lehendakari "humildemente" ante Dios y la sociedad pero prescinde de la "lealtad" a Felipe VI». ElDiario.es. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  34. ↑ «Pradales jura como lehendakari «humildemente» ante Dios y la sociedad pero prescinde de la «lealtad» a Felipe VI». laicismo.org. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  35. ↑ «Clamor en Gernika contra el Guggenheim de Urdaibai». El Salto Diario. 2024. 
  36. ↑ «Miles de personas exigen en Gernika que se paralice el proyecto del Guggenheim de Urdaibai». EITB. 19 de octubre de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  37. ↑ Andueza, Iker Rioja (19 de octubre de 2024). «Clamor de miles de personas en las calles de Gernika contra el nuevo Guggenheim proyectado en Urdaibai». ElDiario.es. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  38. ↑ Astui, Iratxe (14 de octubre de 2024). «400 entidades y caras conocidas del ámbito socio cultural llaman a manifestarse contra del Guggenheim de Urdaibai». El Correo. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  39. ↑ SER, Cadena (25 de enero de 2024). «La Diputación dice que el Guggenheim Urdaibai "sigue adelante" y pondrá los recursos para que no se retrase tanto como el TAV». Cadena SER. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  40. ↑ «Paralizado parcialmente el proyecto del Guggenheim Urdaibai tras una alegación vecinal contra las obras». www.elsaltodiario.com (en local). Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  41. ↑ «Protestas contra el Guggenheim Urdaibai: un proyecto que divide». 
  42. ↑ «"La Diputación está dispuesta a aportar fondos para el nuevo Guggenheim"». EITB. 9 de junio de 2021. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  43. ↑ «Protestas contra el Guggenheim Urdaibai: un proyecto que divide». 2022. 
  44. ↑ «El impacto de Guggenheim Urdaibai y la lucha por la protección de Urdaibai». 2022. 
  45. ↑ Ferreras, Belén (23 de noviembre de 2023). «El Estado allana el camino al Guggenheim de Urdaibai y reduce la protección de la costa a sólo 20 metros». ElDiario.es. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  46. ↑ García, Josu (22 de noviembre de 2022). «El Gobierno central revisa la ley de Costas en Urdaibai para encajar el Guggenheim». El Correo. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  47. ↑ «Greenpeace presenta una demanda por modificar la Ley de Costas para la construcción del Guggenheim Urdaibai». EITB. 23 de octubre de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
  48. ↑ «Bengoetxea anuncia un inminente proceso de diálogo sobre el Guggenheim de Urdaibai». EITB. 11 de octubre de 2024. Consultado el 19 de noviembre de 2024. 
Obtenido de «https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:Zumalakarregi88/Taller&oldid=163670570»