Lenguas wainumá-mariaté

De Wikipedia, la enciclopedia libre
Lenguas wainumá-mariaté
Países ColombiaBandera de Colombia Colombia
Hablantes Extinto
Familia

Arawak
  Arawak septentrional

    Japurá-Colombia
      Arawak colombiano

        Wainumá-marieté
Subdivisiones Wainumá
Marieté

Las lenguas wainumá-mariaté es una grupo extinto de lenguas arawak, formado por el wainumá (wainambu, wainambɨ[1]​) y el mariaté, ambos escasamente documentados y cuya clasificación dentro de las lenguas arawak es algo incierta. Kaufman (1994) clasifica estas lenguas en una rama propia, aunque esto no fue secundado por Aikhenvald (1999). Ramírez (2020) las incluye en una rama periférica del grupo Japurá-Colombia.

Listas de Vocabulario[editar]

Se han recolectado algunas listas para estas lenguas:[2]

Para el mariaté, Spix y Martius recopilaron una lista de vocabulario en 1820.

Comparación léxica[editar]

Algunas correspondencias léxicas entre el wainumá y el mariaté son(Ramirez 2019: 495[4]​; 2020: 157-158[5]​):

GLOSA Wainumá Mariaté
'cejas' -tʃene -tʃene
'uña' -tʃʊ(h)tabi -tʃʊtabi
'muslo' -tʃʊki -tʃʊki
'rodilla' -tsiʊta -tsíʊta
'brazo' -bedʊ -bedʊ
'día' amarai amarai-ri
'piedra' pisii pisii
'grande' ekʲʊri ekʊri
'mucho' atápʊi atapʊi
'negro' tʃári-ri tʃari-ri
morrer heritsia-ba-ri-baba eitsiari-baba
'uno' apá-keri apá-keri
'dos' matʃama metʃema
tatu tʃee tʃée
caititu kapéna kapéna
'jaguar' tʃáabi tʃaabi
zogue-zogue bakʊ́i bakʊi
mono nocturno mʊkʊri mʊkʊri
ave (genérico) sibéni sibeni-áni
'garza' pimii pimii
mutum pítʃaka pítʃaka
Buitre
americano
batʃʊhri batʃʊ́ri
arara-amarela karʊ kárʊ
'Guacamalla
amarilla'
tʃʊra tʃʊ́ra
periquito tsiríka tʃirikʲe
saracura kʊʊtere kʊʊntere
Serpiente de coral ʊi ʊi
jararaca ipítsi ipisi
jabuti ekʲʊtʊ́ekʲʊ́tʊ
'tortuga' ipʊ́ri epʊ́ri
acará tʃʊteh ʃʊte
'piraña' ipʊ́ma ipʊ́ma
mutuca hitʃépe itʃepe
'zarzaparilla' kʊrebiti kʊrebiti
'maíz' pekʲa, beka pékʲe
curare haapa-hri haápa-ri
'cuchillo' baá
'demonio' tʃaka-minisi tʃʊka-minisi

Referencias[editar]

  1. Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas Arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados 3 (1 edición). Curitiba: Editora CRV. ISBN 978-65-251-0234-4. doi:10.24824/978652510234.4. 
  2. Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas Arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados 4 (1 edición). Curitiba: Editora CRV. ISBN 978-65-251-0231-3. doi:10.24824/978652510231.3. Archivado desde el original el 24 de junio de 2021. Consultado el 25 de diciembre de 2022. 
  3. Wallace, Alfred Russel (1853). A narrative of travels on the Amazon and Rio Negro [1848-1852]. Londres ; Nova Iorque.
  4. Ramirez, Henri (2019). Enciclopédia das línguas Arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados. (no prelo)
  5. Ramirez, Henri (2020). Editora CRV, ed. Enciclopédia das línguas Arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados 2. Curitiba. p. 208. ISBN 978-65-5578-892-1. doi:10.24824/978655578892.1.  Parámetro desconocido |edicao= ignorado (ayuda)