Lucio Publilio Celso

De Wikipedia, la enciclopedia libre
Lucio Publilio Celso

Cónsul suffectus
-en el año 102
Junto con Tito Didio Secundo

Cónsul
-en el año 113
Junto con Cayo Clodio Crispino

Información personal
Nacimiento Siglo I Ver y modificar los datos en Wikidata
Bayas (Italia) Ver y modificar los datos en Wikidata
Fallecimiento 118 Ver y modificar los datos en Wikidata
Bayas (Italia) Ver y modificar los datos en Wikidata
Causa de muerte Pena de muerte Ver y modificar los datos en Wikidata

Lucio Publilio Celso[a]​ (m. 118) fue un senador romano que vivió a finales del siglo I y principios del siglo II, hombre de confianza y consejero del emperador Trajano, fue nombrado cónsul sufecto para el nundinium de mayo a agosto de 102 con Tito Didio Secundo[2]​ y elegido cónsul ordinario en 113 con Cayo Clodio Crispino.[3]​ Fue ejecutado en 118, justo al comienzo del reinado del emperador Adriano, después de ser acusado de estar involucrado en una conspiración contra este último. A pesar de sus dos consulados y de su cercana relación política con Trajano, es poco lo que se sabe sobre su vida.

La casa de Lucius Albucius Celsus (regio V, ínsula II) en Pompeya fue excavada sucesivamente en 1883,1891, 1893, 1907 y 1908. En 1893, fue visitada por la pareja real Umberto I y Margarita de Saboya que celebraban su aniversario de bodas por eso también, esta rica domus del siglo II a. C. es conocida como la "Casa de las Bodas de Plata".

Carrera política[editar]

Celso era amigo del emperador Trajano y participó en las guerras dacias de Trajano. Recibió el honor de una estatua de bronce en el foro de Augusto en vida, un honor previamente otorgado solo a otros dos consulares: Aulo Cornelio Palma Frontoniano, por la anexión de Arabia Pétrea, y Quinto Sosio Seneción, por su papel decisivo en Dacia.[4]​ En el caso de Celso, se desconoce el motivo, aunque Ronald Syme dijo que la estatua solo indicaba que había asumido un mando militar con estatus consular.[5]

Según la Historia augusta, Celso y Palma cayeron en desgracia al final del reinado de Trajano «porque siempre fueron enemigos [de Adriano]»,[6]​ después de que Trajano nombrara a Adriano su sucesor, un proceso que nunca se formalizó y fue considerado por algunos autores una falsificación.[7]

Trajano, ya muy enfermo, murió en agosto de 117 y Adriano fue inmediatamente aclamado por las tropas como emperador. Sin embargo, su posición era delicada: circularon rumores de que Trajano no quería nombrarlo sucesor y que la adopción era obra de Plotina, la esposa de Trajano.[8]​ Por esta razón, Adriano llegó a temer un golpe de Estado de aquellos que hasta entonces habían gozado de influencia, fama y riqueza gracias a Trajano.[9]

Por orden del Senado, Celso, Palma, Cayo Avidio Nigrino, cónsul en 110 y gobernador de Dacia, y Lusio Quieto, uno de los principales generales de Trajano y legado imperial de Judea, fueron ejecutados.[10]​ Por sospechas de un atentado contra la vida del nuevo emperador [11]​ o de aspiración al trono,[12]Adriano, que estaba en Siria en calidad de gobernador de esta provincia al momento de asumir el trono, negó haber ordenado las ejecuciones de estos cuatro influyentes senadores de la época de Trajano.[13]​ Es posible que Publio Acilio Atiano, prefecto del pretorio nombrado recientemente por el emperador, fuera el cerebro detrás de las ejecuciones. El caso es que los asesinatos dañaron gravemente la popularidad de Adriano, quien destituyó indirectamente a Atiano al admitirlo en el Senado en 119. John D. Grainger sugiere que los cuatro fueron asesinados simplemente porque eran una incomodidad para el nuevo emperador.[14]

Celso fue ejecutado en la ciudad de Bayas (Campania) en 118.[15]

Notas[editar]

  1. En latín, L. Publilius Celsus.[1]

Referencias[editar]

  1. PIR2 P 1049.
  2. Así lo indican:
    • AE 2013, 650 = AE 2014, 544, Posada (Italia): [Imp(erator) Caesar divi Nervae] f(ilius) Nerva Traianus Au/[gustus Germanicus p]ontifex maximus / [tribunic(ia) potestat(e)] VI imp(erator) II co(n)s(ul) IIII p(ater) p(atriae) / [peditibus et equitibus q]ui militaverunt in / [cohortibus duabus qu]ae appellantur I Gemi/[na Sardorum et Cors]orum et II Gemina Li/[gurum et Corsorum] et sunt in Sardinia / [sub 3]o quinis et vicenis / [pluribusve stipendiis] emeritis dimissis / [honesta missione] quorum nomina / [subscripta sunt ipsi]s liberis posteris/[que eorum civitat]em dedit et conu/[bium cum uxoribu]s quas tunc habu/[issent cum est civi]tas iis data aut / [si qui caelibes essen]t cum iis quas / [ // ] quas postea duxissent dumta[xat sin]/guli singulas a(nte) d(iem) III Non(as) Maias / T(ito) Didio Secundo / L(ucio) Publilio Celso / co(n)s(ulibus) / cohort(is) II Geminae Ligurum et Corsorum / cui prae(e)st L< u = O >cius Terentius Serenus / ex pedite / Hannibali Tabilatis f(ilio) Nur() Alb() / et Iurini Tammugae filiae uxori eius Sordia / et Sabino f(ilio) eius / et Saturnino f(ilio) eius / et Tisareni filiae eius / et Bolgittae filiae eius / et Bonassoni filiae eius / descriptum et recognitum ex tabula ae/nea quae fixa est Romae in muro post / templum divi Aug(usti) ad Minervam
    • CIL XIV 244, 245, 4531, 4532, 4532a, 4533, 4534, 4535, 4536, 4537, 4538, 4539, 4540, 4542, 4543, 4544, 4546, 5354, 5355 = AE 1917/18, 122 = AE 1922, 94 = AE 1924, 111 = AE 1928, 126 = AE 1933, 30 = AE 1934, 97 = AE 1934, 98 = AE 1934, 99 = AE 1936, 97 = AE 1936, 98 = AE 1936, 99 = AE 1937, 10 = AE 1938, 150 = AE 1939, 52 = AE 1940, 92 = AE 1940, 93 = AE 1945, 33 = AE 1945, 34 = AE 1945, 36 = AE 1945, 37 = AE 1946, 169 = AE 1946, 204 = AE 1949, 23 = AE 1949, 64 = AE 1954, 123 = AE 1949, 23 = AE 1949, 64 = AE 1954, 221 = AE 1954, 222 = AE 1954, 223 = AE 1955, 120 = AE 1956, 32 = AE 1956, 132 = AE 1968, 6 = AE 1975, 130 = AE 1975, 131 = AE 1975, 132 = AE 1978, 60 = AE 1980, 183 = AE 1994, 330 = AE 1997, 256 = AE 1998, 408 = AE 2001, 620 = AE 2005, 305, Ostia Antica (Italia):(...)[102] [L(ucius) Iulius Servianus II L(ucius) Li]cinius Sura [II] / [K(alendis) Mart(iis) L(ucius) Fabius] Iust[us] / [K(alendis) Mai(is?) --- L(ucius) Publi]lius Cels[us] / [K(alendis) Sept(embribus?) L(ucius) Antonius Albus M(arcus) Iuniu]s [Homullus] / [ // Imp(erator) Nerva Traianus Aug(ustus) Ger(manicus) contionem ad]/vocavit [qua cogno]min[atus est Dacicus et deos in] / tribuna[li precat]us est V[IIII K(alendas) Ian(uarias) Imp(erator) Traianus] / de Dacis [triump]havit / [II]vir(i) Cn(aeus) Se[ntius] Clodianus P(ublius) V[---] (...)
  3. Lo demuestran las siguientes inscripciones:
    • AE 1974,256, Pozzuoli (italia): [L(ucio)] Publilio Celso I[I C(aio) Clodio Crispino co(n)s(ulibus)] / [---]r in chalcidico Aug(usti) Suettian[o scribundo adfuerunt] / [---] M(arcus) Caecilius Crispinus quod C(aius) Blossi[us --- IIviri v(erba) f(ecerunt) de honoranda] / [memor]ia Iuli Iuliani probissimi adque orn[atissimi viri q(uid) d(e) e(a) r(e) f(ieri) p(laceret) d(e) e(a) r(e) i(ta) c(ensuerunt)] / [cum Iuli]us Iulianus splendidus adulescens co[--] / [--]s et i< m = N >matura velocitate fatorum occup[atus --] / [---] huic ordini Iulio Iuliano splendido viro st[atuam ----] / [ponere] placuit
    • AE 1993, 472 = AE 1993, 473 = AE 1994, 426d-e = AE 1996, 424 = AE 2007, 359, Miseno (Italia): Imp(eratori) Caesari divi Nervae / filio Nervae Traiano / Aug(usto) Germ(anico) Dac(ico) pont(ifici) max(imo) / trib(unicia) pot(estate) XVI imp(eratori) VI co(n)s(uli) VI p(atri) p(atriae) / L(ucius) Kaninius Hermes / L(ucius) Kaninius L(uci) f(ilius) Claud(ia) Philippus f(ilius) adlect(us) in ord(inem) dec(urionum) / L(ucius) Kaninius Hermes iunior / Augustalibus pe< c = Q >(unia) sua // L(ucio) Publilio Celso II C(aio) Clodio Crispino / co(n)s(ulibus) V Id(us) Novembr(es) / Miseni in templo Aug(usti) quod est / Augustalium referente L(ucio) Tullio / Eutycho curatore perpet(uo) cum / universi Augustales convenissent / et L(ucius) Kaninius Hermes senior largis/sima voluntate sua pietati publicae / satisfecerit ponendo statuam / Optimo Maximoq(ue) principi Imp(eratori) Nervae / Traian(o) Caesari Aug(usto) Germ(anico) Dacico / parenti publico inscripto nomine suo / et Kanini Philippi fili(i) sui et Kanini Her/metis iun(ioris) adieceritq(ue) cumulum benefi/ciorum suorum dando nomine Kanini / Hermetis iun(ioris) ob honorem immuni/tatis eius arcae n(ostrae) HS VI m(ilia) et ob dedi/catione(m) statuae epulum et sing(ulis) HS XII / sitq(ue) sollemne nobis bonorum civium / m[eritis] respondere placuit / consentientib(us) universis Augustalib(us) / Kanininum Hermen seniorem et Kani/nium Hermen iun(iorem) inter immunes / immunium numero referri adque / decretum in basi statuae inscribi in/sculpiq(ue) eisq(ue) Kaniniis clipeum in templo / nostro publice poni
    • CIL XI 3614 = CIL XI 4347, Cerveteri (Italia): Vesbinus Aug(usti) l(ibertus) phetrium Augustalibus / municipi(i) Caeritum loco accepto a re p(ublica) / sua i<m=N>pensa omni exornatum donum dedit / descriptum et recognitum factum in pronao aedis Martis / ex commentario quem iussit proferri Cuperius Hostilianus per T(itum) Rustium Lysiponum / scribam in quo scriptum erat it quod infra sccriptum est / L(ucio) Publilio Celso II C(aio) Clodio Crispino co(n)s(ulibus) Idibus Aprilib(us) / M(arco) Pontio Celso dictatore C(aio) Suetonio Claudiano aedile iure dicundo praef(ecto) aerari(i) commentarium cottidianum municipi(i) / Caeritum inde pagina XXVII kapite VI / M(arcus) Pontius Celsus dictator et C(aius) Suetonius Claudianus decuriones in templo divor(um) corrogaverunt ubi Vesbinus Aug(usti) lib(ertus) petit / ut sibi locus publice daretur sub porticu basilicae Sulpicianae uti Augustalib(us) in eum locum phetrium faceret ubi ex / consensu decurionum locus ei quem desideraverat datus est placuitq(ue) universis Curiatio Cosano curatori ob eam rem / epistulam mitti in curiam fuerunt Pontius Celsus dictat(or) Suetonius Claudianus aed(ilis) iur< e= I > dic(undo) M(arcus) Lepidius Nepos / aedil(is) annon(ae) Pollius Blandus Pescennius Flavianus Pescennius Natalis Pollius Callimus Petronius Innocens Sergius Proculus / inde pagina altera capite primo magistratus et decurion(es) Curiatio Cosano salutem Idib(us) Aug(ustis) desideranti a nobis / Ulpio Vespino consilium decurion(es) coegimus a quib(us) petit ut sibi locus publice in angulo porticus basilic(ae) daretur quod se Augustalib(us) / phetrium publice exornaturum secundum dignitat(em) municipi(i) polliceretur gratiae huic actae sunt ab universis placuit tamen tibi / scribi an in hoc quoque et tu consensurus esses qui locus rei p(ublicae) in usu non est nec ullo reditu esse potest in pagina VIII kapite primo / Curiatius Cosanus mag(istratibus) et dec(urionibus) Caeretanor(um) sal(utem) ego non tantum consentire voluntati vestrae se< d = T > et gratulari debeo si qui rem p(ublicam) n(ostram) / ex{s}ornat accedo itaq(ue) sententiae vestrae non tanquam curator sed tanquam unus ex{s} ordine cum tam honesta ex{ss}empla / etiam provocari honorifica exornatione debea(n)t data prid(ie) Idus Septembr(es) Ameriae / actum Idib(us) Iuni(i)s Q(uinto) Ninnio Hasta P(ublio) Manilio Vopisco co(n)s(ulibus) / dedicatum Kalendis Aug(ustis) isdem co(n)s(ulibus)
    • CIL XIV 244, 245, 4531, 4532, 4532a, 4533, 4534, 4535, 4536, 4537, 4538, 4539, 4540, 4542, 4543, 4544, 4546, 5354, 5355 = AE 1917/18, 122 = AE 1922, 94 = AE 1924, 111 = AE 1928, 126 = AE 1933, 30 = AE 1934, 97 = AE 1934, 98 = AE 1934, 99 = AE 1936, 97 = AE 1936, 98 = AE 1936, 99 = AE 1937, 10 = AE 1938, 150 = AE 1939, 52 = AE 1940, 92 = AE 1940, 93 = AE 1945, 33 = AE 1945, 34 = AE 1945, 36 = AE 1945, 37 = AE 1946, 169 = AE 1946, 204 = AE 1949, 23 = AE 1949, 64 = AE 1954, 123 = AE 1949, 23 = AE 1949, 64 = AE 1954, 221 = AE 1954, 222 = AE 1954, 223 = AE 1955, 120 = AE 1956, 32 = AE 1956, 132 = AE 1968, 6 = AE 1975, 130 = AE 1975, 131 = AE 1975, 132 = AE 1978, 60 = AE 1980, 183 = AE 1994, 330 = AE 1997, 256 = AE 1998, 408 = AE 2001, 620 = AE 2005, 305, Ostia Antica (Italia):(...) [113] [L(ucius) Publilius Celsus] II C(aius) Clodius Crispinus / [K(alendis) Mart(iis) Ser(vius)] Cornelius Dolabella / [K(alendis) Mai(is) L(ucius) Stertini]us Noricus L(ucius) Fadius Rufinus / [K(alendis) Sept(embribus) Cn(aeus) Corneli]us Urbicus T(itus) Sempronius Rufus / [--- M]aias consummata sportula III / [lusionibus] pp(aribus) MCCII IIII Id(us) Mai(as) Imp(erator) Traianus / [templum Ve]neris in foro Caesaris et / [columna]m in foro suo dedicavit pr(idie) Id(us) Mai(as) / [ // [115] P(ublius) Afrani]us [Flavianus(?)] / [K(alendis) Sept(embribus) M(arcus) Pompeius Mac]rinu[s T(itus)] Vibius [Varus] / [---]ida v(irgo) V(estalis) [---] K(alendas) Nov(embres) noc[tu(?) ---] / [ID(ibus) Dec(embres) terrae m]otus fuit [--- (...)
  4. Casio Dion LXIX.16. 
  5. Syme, 1958, p. 648.
  6. Historia augusta «Adriano» 4.
  7. Jean-Pierre Martin, Le Haut-Empire dans Histoire romaine, Armand Colin, coll. «U», p. 230
  8. Casio Dion LXX.1; Historia augusta «Adriano» 4.
  9. Casio Dion LXX.2. 
  10. Dion Casio, Historia romana LXX, 2. Anthony Birley, Adriano, Londres 1997, págs. 87-88. Paul Petit, Histoire générale de l'Empire romain, tome 1 - Le Haut-Empire, éd. Seuil, 1978, pág. 169.
  11. Paul Petit,Histoire générale de l'Empire romain, tome 1 - Le Haut-Empire, éd. Seuil, 1978, pág. 169.
  12. Historia Augusta, vida de Adriano, 4.
  13. Historia Augusta, vida de Adriano, 4. Paul Petit, Histoire générale de l'Empire romain, tome 1 - Le Haut-Empire, éd. Seuil, 1978, pág. 169.
  14. John D. Grainger, Nerva and the Roman Succession Crisis of AD 96-99, (Londres: Routledge, 2004), págs. 127f.
  15. Historia de Augusta, Vida de Adriano, 7. John D. Grainger, Nerva and the Roman Succession Crisis of AD 96-99 (Londres: Routledge, 2004), págs. 127f. Françoise Des Boscs-Plateaux, Un parti hispanique à Rome?, Casa de Velázquez, 2006, p. 611.

Bibliografía[editar]

  • Anthony Birley, Adriano , Londres, 1997.
  • Françoise Des Boscs-Plateaux, "Un parti hispanique à Rome?", Casa de Velázquez, 2006.
  • John D. Grainger, Nerva and the Roman Succession Crisis of AD 96-99, Routledge, Londres, 2004.
  • Jean-Pierre Martin, Le Haut-Empire dans Histoire romaine , Armand Colin, coll.
  • Paul Petit, Histoire générale de l'Empire romain , tome 1 - Le Haut-Empire, éd. Seuil, París, 1978.
  • Ronald Syme, Tácito, Clarendon Press, Oxford, 1958.

Enlaces externos[editar]

Cónsul suffectus del Imperio romano
Predecesores
Trajano (IV)
Quinto Articuleyo Peto (II)
101
con
Tito Didio Secundo
bajo el consulado de
Lucio Julio Urso Serviano (II)
Lucio Licinio Sura (II)
102
Sucesores
Trajano (V)
Manio Laberio Máximo (II)
103
Cónsul II del Imperio romano
Predecesores
Trajano (VI)
Tito Sextio Cornelio Africano
112
con
Cayo Clodio Crispino
113
Sucesores
Quinto Ninnio Hasta
Publio Manilio Vopisco Viciniliano
114