Oclusiva palatal sorda

De Wikipedia, la enciclopedia libre
Oclusiva palatal sorda
c
Codificación
N.º de orden en el AFI 107
Unicode (hex) U+0063
X-SAMPA c
Kirshenbaum c
Braille
Sonido
Pronunciación
Véase también: Alfabeto Fonético Internacional

La oclusiva palatal sorda es un tipo de sonido consonántico propio del sistema fonológico de varias lenguas. El signo usado en el alfabeto fonético internacional para representar este sonido es c, y el signo equivalente del X-SAMPA también es c.

Fonéticamente la oclusiva palatal sorda es similar a la africada postalveolar sorda [ʧ] (ortográficamente ch en español y otras lenguas). Sin embargo, tipológicamente c se presenta con mucha menos frecuencia que ʧ en las lenguas del mundo, puesto que es más difícil lograr que la lengua toque justamente el paladar duro sin tocar también la parte posterior de la región alveolar.[1]​ Ortográficamente y en sistemas de transcripción es común usar el signo ‹c› para representar a [ʧ], a [ʦ] y a otras africadas similares, como en las lenguas indoarias y las lenguas indígenas de América (sin embargo en esos casos ‹c› no representa una auténtica oclusiva palatal). Esta práctica puede considerarse apropiada cuando el punto de articulación necesita ser especificado, pero la distinción entre oclusiva y africada no es fonológicamente relevante, y por tanto de carácter secundario.

Rasgos distintivos[editar]

los rasgos típicos de una oclusiva palatal sorda son:

[+ oclusiva] ([- continua])
[+ palatal]
[- sonora] ([+ sorda])
[+ oral]
[+ central]
[+ pulmonar]

Ocurrencia[editar]

Lengua Palabra AFI Glosa Notas
Albanés[2] ku'q' [kuc] 'rojo'
euskera 'tt'an'tt'a [canca] 'gotita'
Catalán Mallorquín[3] san'g' [saɲc] 'sangre' Se corresponde con k en otras variedades. Ver fonología del catalán
Corso 'chj'odu [ˈcoːdu] 'uña' También aparece en el dialecto galurés
Checo češ't'ina [ˈtʃɛʃcɪna] 'idioma checo'
Dinka 'c'ar [car] 'negro'
Ega[4] [cá] 'entender'
Griego 'κ'έδρος/'k'édhros [ˈce̞ðro̞s̠] 'cedar' Ver fonología del griego moderno
Gweno [ca] 'venir'
Húngaro[5] 'ty'úk [cuːk] 'gallina' Ver fonología del húngaro
Islandés 'gj'óla [couːla] 'light wind' Ver fonología del islandés
Irlandés 'c'eist [cɛʃtʲ] 'pregunta'
Jemer ចាប [caap] 'bird' Contrastan una forma aspirada y una forma no aspirada
Kinyarwanda i'k'intu [iciːntu] 'pregunta'
Letón 'ķ'irbis [ˈcirbis] 'calabaza'
Luganda caayi [caːji] 'té'
Macedonio вреќа [ˈvrɛca] 'saco, costal'
Noruego Dialectos del norte y centrales[6] fe'tt' [fɛcː] 'grasa' Ver fonología del noruego
Occitano Limosín 't'ireta [ciˈʀetɒ] 'cajón, gaveta'
Auvergnat tirador [ciʀaˈdu] 'cajón, gaveta'
Plautdietsch 'Kj'oa'kj' [coac] 'iglesia'
Rumano[7] 'ch'in [cin] 'tortura' Alófono de /k/ ante /i/ y /e/.
Romanche Sursilvan[8] no'tg' [nɔc] 'noche'
Sutsilvan[9] 'tg'àn [caŋ] 'perro'
Surmiran[10] va'tg'as [ˈvɑcɐs] 'vacas'
Puter[11] zü'ch'er [ˈtsycər] 'azúcar'
Vallader[12] müs-'ch'el [ˈmyʃcəl] 'moss'
eslovaco devä'ť' [ˈɟɛvæc] 'nueve'
Tadaksahak ? [cɛːˈnɐ] 'pequeño'
Turco 'k'öyün [cʰœˈjyn] 'de la aldea') Ver fonología del turco
Vietnamita[13] 'ch'ị [ci˧ˀ˨ʔ] 'hermana mayor' [t͡ɕɔ].
Desierto occidental kutju [kucu] 'uno'

Referencias[editar]

Bibliografía[editar]

  • Connell, Bruce; Ahoua, Firmin; Gibbon, Dafydd (2002), «Ega», Journal of the International Phonetic Association 32 (1): 99-104 .
  • Ladefoged, Peter (2005), Vowels and Consonants (Second edición), Blackwell .
  • Liver, Ricarda (1999), Rätoromanisch: Eine Einführung in das Bünderromanische, Gunter Narr Verlag, ISBN 3-8233-4973-2 .
  • Menzli, Gierdi (1993), Cuors da romontsch sursilvan: Lecziuns 1-18, Ligia romontscha, ISBN 3-906680-25-1 |isbn= incorrecto (ayuda) .
  • Newmark, Leonard; Hubbard, Philip; Prifti, Peter R. (1982), Standard Albanian: A Reference Grammar for Students, Stanford University Press, ISBN 9780804711296 .
  • Recasens, Daniel; Espinosa, Aina (2005), «Articulatory, positional and coarticulatory characteristics for clear /l/ and dark /l/: evidence from two Catalan dialects», Journal of the International Phonetic Association 35 (1): 1-25, doi:10.1017/S0025100305001878 .
  • Skjekkeland, Martin (1997), Dei norske dialektane: Tradisjonelle særdrag i jamføring med skriftmåla, Høyskoleforlaget (Norwegian Academic Press) .
  • Thompson, Laurence (1959), «Saigon phonemics», Language 35 (3): 454-476, doi:10.2307/411232 .