Cohors I Alpinorum equitata

De Wikipedia, la enciclopedia libre
Cohors I Alpinorum equitata
Activa Desde mediados del siglo I hasta mediados del siglo III.
País Imperio romano
Tipo Cohors quinquagenaria equitata
Función Infantería de asalto y caballería ligera
Tamaño Variable. Aprox. 600
Parte de 6 centurias de 80 infantes y 4 turmas de 30 jinetes, dirigidas por 6 centuriones y 4 decuriones, a las órdenes de un Praefectus cohortis ecuestre.
Acuartelamiento Illirycum, Aquitania, Pannonia Inferior, Dacia
Insignias
Símbolo de
identificación
vexillum o estandarte
Figlina C(ohors) I A(lpinorum)
Cultura e historia
Mote Alpinorum
Guerras y batallas
Guerras Dácicas


La Cohors prima Alpinorum equitata fue una unidad auxiliar del ejército romano del tipo cohors quinquagenaria equitata formada por seis centurias de infantería y cuatro turmas de caballería. Fue reclutada entre los Alpini, es decir, el conjunto de pueblos de habla celta que habitaban la cordillera de los Alpes entre Italia y la Gallia, incorporados por el emperador Augusto al Imperio Romano en 15 a. C. para formar las tres provincias alpinas: Alpes Cottiae, Alpes Maritimae y Alpes Poenninae et Graiae.

Historia de la unidad[editar]

Estela funeraria de Titus Calidius Severus procedente de Carnuntum en Pannonia, que fue eques, optio y decurio de la cohorte y después centurio de la Legio XV Apollinaris.

La cohorte era una de las seis reclutadas después de la anexión de las provincias alpinas,[1]​ aunque se desconoce la fecha exacta de su reclutamiento. Fue enviada a la provincia Illiria, donde está atestiguada hacia 60. Hacia 80 fue trasladada a Pannonia y desde 105, tras la división de esta provincia en dos, fue asignada a Pannonia Inferior, atestiguándose su estancia por última vez en 251.[2]

Del limes del Danubio fue enviada en tres ocasiones a otras provincias:

  • En Britannia en 103, pero, como máximo, pudo estar destacada allí entre 85 y 110.

Inscripciones referidas a esta cohorte se documentan en Carnuntum (Petronell, Austria,[6]Excisum (Villeneuve-sur-Lot, Francia), Lussonium (Dunakömlod (Hungría)), Szazholombatta (Hungría), Apulum (Alba Iulia, Rumanía), Mursa y Osijek(Croacia).[7]

Conocemos siete de sus Praefecti Cohortis; uno de ellos dedicó un ara votiva en Thurbbo Maius (Túnez), y otro lo hizo en Cesarea (Israel).

En cuanto a oficiales, se conocen cuatro centuriones y un decurión. Además, se documentan un optio, un eques buccinator, tres caligati o soldados rasos y un eques o jinete raso, que indica que pertenece a los Eravisci,[8]​ un pueblo panónico.[9]

Notas[editar]

  1. Holder (1980), p. 111.
  2. AE 1990, 824, Paks, Hungría: Imp(eratori) Caes(ari) [C(aio)]/ [Vibio] Afinio/ [G]a[ll]o Veld(umniano)/ [Vo]lusia[no]/ [Pio Fel(ici) I]nvic/to [Aug(usto) po]nt(ifici)/ [max(imo) tri]b(unicia) pot(estate)/ [IIII(?) co(n)s(uli)]/ [II(?) pro]co(n)s(uli)/ [p(atri) p(atriae)] coh(ors) [I] Alp(inorum) eq(uitata)/ [Ga]lliana Volu/[sia]na devot/i[ssi]ma num/ini eorum
    Traducción: Al emperador César Cayo Vibio Afinio Galo Veldumiano Volusiano Pío Feliz Invicto Augusto, pontífice máximo, en su cuarta potestad tribunicia, dos veces cónsul, procónsul, padre de la patria. La cohorte I Alpinorum equitata devotísima del numen de su majestad.
  3. Institut Ausonius 2008, p. 54
  4. * AE 1951, 52, Kasba, Henchir el, Túnez: M(arco) Vettio C(ai) f(ilio) Quir(ina) Latroni/ flam(ini) divi Aug(usti) sac(erdoti) Cer(erum) anni/ CXXXVII equo pub(lico) et in quinq(ue) dec(urias) adl(ecto)/ praef(ecto) coh(ortis) I Alpinor(um)/ equit(atae) donis don(ato) ab Imp(eratore) Caes(are)/ Ner(va) Trai(ano) Aug(usto) Ger(manico) Dac(ico) bello Dac(ico) has/ta pura corona murali vexil/lo arg(enteo) trib(uno) mil(itum) leg(ionis) II Adiutric(is)/ Piae Fid(elis) praef(ecto) alae Silianae/ civium R(omanorum) torquatae armil/latae proc(uratori) annonae Ostiae et/ in Portu proc(uratori) prov(inciae) Siciliae/ proc(uratori) Alpium Cottiarum/ proc(uratori) Mauretaniae Caesariensis/ M(arcus) Vettius Euthychi/des lib(ertus) patrono/ opt(imo) d(ecreto) d(ecurionum).
    • AE 1939, 81a de la misma localidad: M(arco) Vettio C(ai) f(ilio) Quir(ina) La/troni flam(ini) divi Aug(usti) sa/cerd(oti) Cer(erum) an(ni) CXXXVII equo pu/blico et in quinq(ue) dec(urias) adl(ecto) praef(ecto)/ coh(ortis) I Alpin(orum) equit(atae) donis don(ato)/ ab Imp(eratore) Caes(are) Ner(va) Trai(ano) Aug(usto) Ger(manico)/ Dac(ico) bello Dac(ico) hasta pura coro/na murali vexillo arg(enteo) trib(uno)/ mil(itum) leg(ionis) II Adiutr(icis) Piae Fidel(is)/ praef(ecto) alae Silian(ae) c(ivium) R(omanorum) torquatae/ armillat(ae) proc(uratori) annonae Ostiae/ et in Portu proc(uratori) prov(inciae) Siciliae pro/cur(atori) Alpium Cottiar(um) procur(atori)/ Mauretaniae Caesariensis/ M(arcus) Vettius Myrinus/ lib(ertus) patrono opt(imo)/ d(ecreto) d(ecurionum).
    • AE 1939, 81b, de igual localidad: [M(arco) Vettio C(ai) f(ilio)] Quir(ina)/ [Latroni fla]m(ini) divi Aug(usti)/ sacerdoti Cerer(um) anni/ CXXXVII sacrorum/ equo pub(lico) in quinq(ue) decu/ri(a)s adlecto praef(ecto) fabr(um)/ praef(ecto) coh(ortis) I Alpinorum e/quit(atae) ab Imp(eratore) Nerva/ Trai(ano) Caes(are) Aug(usto) Ger(manico) Dac(ico)/ donis militarib(us) hasta pur(a)/ vexillo corona murali/ donato trib(uno) mil(itum) leg(ionis) II Adiu/tricis Pia[e Fidel]is [pra]ef(ecto) alae/ Silian[ae Romanorum] civ(ium) to/[rquatae armillatae
  5. AE 1977, 705: I(ovi) O(ptimo) M(aximo)/ pro [s]alu[te]/ dd(ominorum) nn(ostrorum)/ [Severi] et Anton(ini)/ [et Getae Caes(aris) et Iul(iae)]/ [et Plaut]il(lae) [Augg(ustarum)] DEP(?)/ [--]O bas(ilicam) al(ae) Cam(pagonum)/ sub cur(a) Iul(i)/ Tert[ia]n[i] pr(a)ef(ecti)/ eq(uitum) s(upra) s(criptorum) coh(ors) I Vind(elicorum)/ coh(ors) II Fl(avia) Com/m(agenorum) coh(ors) I Alpi[n(orum)]/ n(umerus) M(aurorum) Ti[bis(censium)]/ [n(umerus) G]erm[anic(ianorum) et]/ [n(umerus) Camp]istr[or(um)]/ [re]stituerunt [---/ ---] MO[-]I[---/ praefect]us coh(ortis) I[I/ [Fl(aviae) Comma]g[en(orum?)/ ponendum cur(avit)]
    Traducción: A Júpiter óptimo máximo, por la salud de nuestros señores Severo y Antonio y Geta césares y Julia y Plautila augustas ????? en la basílica del Ala Campagonum a las órdenes de Julio Tertiano, prefecto equitum, escritas arriba: cohortes I Vindelicorum, II Flavia Comagenorum, I Alpinorum, numerii Maurorum Tibiscensium, Germanicianorum y Campistrorum, la rehicieron ???? prefecto de la cohorte II Flavia Conmagenorum cuido de hacerlo.
  6. Ladrillos con figlina: Hild 354: Co(hors) I A(lpinorum?). AE 2006, 1066: Co(hortis) I A(lpinorum)
  7. Spaul (2000), p. 259
  8. Diploma militar CIL XVI 112 = CIL III 884 y 1990 = RMD-02, p 133 = AE 1983, 787a, Also-Szent-Ivany, Hungría:[Imp(erator) Caes(ar) divi Hadria]ni f(ilius) divi Traiani / [Par(thici) nep(os) divi Nervae p]ronep(os) T(itus) Aelius Ha/[drianus Antoninu]s Aug(ustus) Pius pont(ifex) / [max(imus) trib(unicia) pot(estate) XII i]mp(erator) II co(n)s(ul) IV p(ater) p(atriae) / [equitibus et ped]it(ibus) q(ui) <m=N>(ilitaverunt) in al(is) V quae app(ellantur) / [I Fl(avia) Britan(nica) |(milliaria) c(ivium) R(omanorum) et] I Thr(acum) vet(erana) sagit(taria) et I Aug(usta) / [Itur(aeorum) sagit(taria) et I c(ivium) R(omanorum) et] I Brit(tonum) c(ivium) R(omanorum) et coh(ortibus) XIII / [I Nor(icorum) et III Lusit(anorum) et] II Ast(urum) et Call(aecorum) et VII / [Breuc(orum) et II Aug(usta) Thr(acum) et] I Lusit(anorum) et I Mont(anorum) et I / [Camp(anorum) vol(untariorum) c(ivium) R(omanorum) et I Thr(acum) c(ivium)] Ro(manorum) et I Alp(inorum) equat(ata!) et / [III Batavor(um) et I Th]r(acum) Germ(anica) et I Alp(inorum) ped(itata) / [et sunt in Pann(onia) inf(eriore) s]ub Geminn(io!) <C=I>apellia/[no leg(ato) XXV plurib(us)ve sti]p(endiis) emer(itis) dim(issis) hon(esta) mis(sione) / [quor(um) nomin(a) subscri]pta sunt civi(tatem) Rom(anam) / [dedit // plu]rib(us)ve stip(endiis) em[er(itis) dim(issis) ho]/nest(a) miss(ione) quor(um) nom(ina) subscript(a) / sunt civit(atem) Roman(am) qui eor(um) non / haber(ent) ded(it) et conub(ium) cum uxorib(us) / quas tunc habuis(sent) cum est civit(as) i(i)s / dat(a) aut cum i(i)s quas post(ea) duxis(sent) du/mtaxat singulis a(nte) d(iem) VI K(alendas) Ian(uarias) / Q(uinto) Pomponio Musa L(ucio) Cassio Iuvenale co(n)s(ulibus) / coh(ortis) I Alpinor(um) equit(atae) cui prae(e)st / Titius Modestus / ex equite / Ulpio Bitumari f(ilio) Biausconi Eravisc(o) / descript(um) et recognit(um) ex tabu(la) aer(ea) / quae fixa est Rom(ae) in mur(o) post / templ(um) divi Aug(usti) ad Minervam
  9. Spaul (2000), pp. 259-60

Bibliografía[editar]

  • Holder, Paul (1980). Studies in the Auxilia of the Roman Army (en in). Oxford: BAR International series. 
  • Spaul, Jhon (2001). Cohors2: The evidence for and a short history of the auxiliary infantry units of the Imperial roman Army (en in). Oxford: BAR International Series, nº 841. ISBN 1-84171-046-6. 
  • VVAA (2008). La voie de Rome (exhibition in Bordeaux) (en francés). Burdeos: Institut Ausonius.